5 listopada 2018 roku, po 76 latach nieobecności, na cokół przed zamojskim Klubem Batalionowym powrócił Marszałek Józef Piłsudski. W odsłonięciu pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego, na zaproszenie organizatorów reprezentował st. sierż. rez. Tomasz Dyzma – wiceprezes Okręgu Lubelskiego Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej.
Po raz pierwszy, na sześciometrowym cokole z piaskowca, Marszałek Piłsudski stanął w 1933 r. W prawej ręce trzymał buławę, a lewą opierał na rękojeści szabli. Autorem pomnika był Jakub Juszczyk. Trzy lata później przed pomnikiem wzniesiono triumfalną bramę wjazdową, którą zdobiły dwa orły z rozpostartymi skrzydłami i płaskorzeźby rycerzy wzorowane na podobiznach Władysława Bortnowskiego, dowódcy 9 Dywizji Piechoty Legionów oraz Wacława Szalewicza, dowódcy 3 Pułku Artylerii Legionów. W roku 1942 pomnik został zburzony na polecenie władz niemieckich.
Starania o powrót pomnika Józefa Piłsudskiego do Zamościa, dwa lata temu, rozpoczął Obywatelski Komitet Budowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego. Inicjatywę tę poparli mieszkańcy miasta, prezydent Zamościa, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość i inni. Obecnie figura Marszała wykonana jest z brązu, mierzy blisko 2,7 metrów, waży 700 kilogramów. „Józefowi Piłsudskiemu. Marszałkowi Polski. W 100. rocznicę odzyskania niepodległości. Mieszkańcy Zamościa” – taki napis widnieje na pomniku Marszałka Józefa Piłsudskiego w Zamościu.
Staraniem wielu ludzi, pomnik powrócił tam gdzie jego miejsce i będzie towarzyszył nam w codziennym życiu – mówił w trakcie uroczystości odsłonięcia pomnika Andrzej Wnuk. To historyczny moment dla całego Zamościa.
W odsłonięciu pomnika uczestniczyli m.in. Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, Wojewoda Lubelski Przemysław Czarnek, Prezydent Miasta Zamość Andrzej Wnuk, biskup diecezjalny ks. bp Marian Rojek oraz kapelan Garnizonu Zamość ksiądz pułkownik Bogusław Romankiewicz.
Uroczystości rozpoczęły się mszą świętą w kościele pw. św. Michała Archanioła, sprawowaną w intencji ojczyzny. Po mszy św., na placu przed Klubem Batalionowym, rozpoczęła się druga część uroczystości. Tam nastąpiło odsłonięcie i poświęcenie pomnika. Pod nowo odsłoniętym pomnikiem złożone zostały wiązanki i wieńce oraz zapalono znicze. Uroczystość zakończyła się odegraniem Pieśni Reprezentacyjnej Wojska Polskiego „My Pierwsza Brygada”.
Tomasz Dyzma
