W przypadającą właśnie w 2024 r., 80. rocznicę Powstania Warszawskiego, wspominając jego uczestników, poległych w walce, nasuwa się refleksja ilu z nich spoczywa w bezimiennych miejscach, nie mając swojego grobu czy tabliczki epitafijnej. Tysiące zamordowanych, poległych i zaginionych po których ślad się dawno zatarł, a o których może upomnieć się już tylko ludzka pamięć…
Jednym z wielu cichych bohaterów czasu okupacji niemieckiej i Powstania Warszawskiego, był porucznik rezerwy Feliks Miączyński, urodzony w 23 marca 1900 roku w Warszawie. Syn Teodora Bronisława Miączyńskiego i Katarzyny z Czarneckich. Był najstarszym z dwojga rodzeństwa – siostry Marii Anieli (1901) i brata Władysława (1902). Rodzina Miączyńskich posiadała piekarnię na Pradze oraz sklep z pieczywem na Starym Mieście, gdzie mieszkała. Feliks Miączyński ukończył szkołę powszechną i od 1912 roku uczęszczał do 8. klasowego gimnazjum im. Władysława IV na Pradze. Patriotyczne wartości wpajane przez rodziców zaowocowały szybko, kiedy rok później wstąpił do tajnego harcerstwa. W czynionych jego ręką zapiskach znalazł się fragment: ”…Tajny charakter jaki posiadało wówczas harcerstwo polskie, nadawało specjalny urok naszym zbiórkom i zachęcało do wnikania myślą w sprawy z Polską związane…”
Po wybuchu I wojny światowej, będąc jeszcze uczniem gimnazjum, pomimo młodego wieku, bardzo chciał walczyć i być przydatny dla sprawy niepodległości Polski. Po utworzeniu Legionów Józefa Piłsudskiego, marzył o podjęciu służby wojskowej. W listopadzie 1916 roku, udało mu się wstąpić do Polskiej Organizacji Bojowej, gdzie otrzymał przydział do I Obwodu Komendy POW na Pradze. Po złożeniu przysięgi, przyjął pseudonim konspiracyjny „Tur”. Wkrótce, już jako instruktor, nadzorował pracę konspiracyjną w innych obwodach POW, organizował broń i amunicję z przeznaczeniem dla organizacji, ukrywał, także w mieszkaniu swoich rodziców część arsenału i prasy konspiracyjnej. W 1917 roku, został przydzielony do bojówki POW. Ochraniał wraz z kolegami lokale konspiracyjne, m. in przy ul. Smolnej w Warszawie, gdzie często bywał Kazimierz Sosnkowski- późniejszy generał. Ze swoją bojówką brał udział w manifestacjach organizowanych w różnych częściach miasta, między innymi po aresztowaniu przez Niemców Józefa Piłsudskiego.
W marcu 1919 roku, będąc już w 7. klasie gimnazjum, przerwał naukę i zgłosił się do Wojska Polskiego. Otrzymał przydział do 7. Pułku Ułanów Lubelskich. Pełnił tam służbę w 3. Szwadronie, biorąc udział we wszystkich walkach frontowych jego jednostki. Przeszedł szlak bojowy przez Lidę, Wilno, Mińsk, Borysów, Dźwińsk i Kijów. Podczas działań w pierwszej linii został ranny i ostatecznie znalazł się w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie, gdzie dochodził do zdrowia. Po rekonwalescencji, otrzymał skierowanie do Sztabu Dowództwa Okręgu, gdzie powierzono mu zadania podsekretarza Oddziału Śledczego w Wojskowym Sądzie Okręgowym w Warszawie. W 1920 roku, ku swojej radości, został przeniesiony do 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. Po niespełna rocznej służbie, został przeniesiony do rezerwy WP. Dzięki temu mógł dokończyć przerwaną naukę i w 1922 roku zdał egzamin maturalny. Podjął pracę w kancelarii notarialnej Jerzego Pomykalskiego w Warszawie w charakterze asystenta notariusza.
Odbywał cykliczne szkolenia wojskowe dla rezerwistów. Z dorocznych list kwalifikacyjnych wynika, że był wysoko oceniany przez przełożonych. Otrzymywał najwyższe noty, był sprawny fizycznie, zdyscyplinowany, inteligentny, sumienny, charyzmatyczny i koleżeński. W 1925 roku, podczas szkolenia rezerwistów, jako szwoleżer 1. Pułku Szwoleżerów, został awansowany na stopień podoficerski i pełnił funkcję dowódcy plutonu. W 1928 roku, otrzymał skierowanie do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty NR 7 w Śremie. Ukończył ją w listopadzie tego roku i otrzymał mianowanie na stopień podporucznika piechoty.
W 1932 roku, otrzymał awans do stopnia porucznika ze starszeństwem z 1. stycznia 1932 roku oraz przydział do 15 Pułku Piechoty w Dęblinie. W grudniu tego roku, zawarł w Warszawie związek małżeński z Anną Wandą Wykowską (1910), córką komisarza Policji Państwowej Szymona Wacława Wykowskiego, wówczas oficera inspekcyjnego m. st. Warszawy.
W 1933 roku porucznik rez. Feliks Miączyński, otrzymał skierowanie do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, gdzie odbył kurs dowódców kompanii ckm. Po jego ukończeniu, powrócił do służby cywilnej i pracował w charakterze asystenta prof. Jakuba Glassa w Kancelarii Notarialnej przy Wydziale Hipotecznym Sądu Okręgowego w Warszawie.
Po wybuchu II wojny światowej, brał udział w obronie stolicy. Uniknął losu swoich kolegów, zamordowanych przez Sowietów na wschodzie. Zakonspirował się, dzięki czemu nie trafił również do niemieckiego Oflagu. Podczas okupacji używał pseudonimu „Danuta”. Działał czynnie w strukturach polskiego państwa podziemnego, podobnie jak jego brat Władysław, także oficer rezerwy. Po wybuchu Powstania Warszawskiego, walczył w Śródmieściu.
7. września 1944 roku, został aresztowany przez Niemców przy ul. Mariańskiej. Niepewne zeznania świadków wskazują, że został na miejscu rozstrzelany. Jego miejsce spoczynku pozostaje do dzisiaj nieznane. Podobnie grobu nie posiada jego brat Władysław Miączyński, który także zginął podczas Powstania Warszawskiego. Ich śladów po wojnie bezskutecznie poszukiwała rodzina poprzez Polski Czerwony Krzyż. Feliks Miączyński postanowieniem Sądu Grodzkiego dla miasta st. Warszawy z 25 października 1954 roku, został uznany za zmarłego.
Porucznik rez. Feliks Miączyński, w okresie II RP został odznaczony Medalem Niepodległości (1931) za pracę w dziele odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 roku. Posiadał także Odznakę Pamiątkową 1. Pułku Szwoleżerów JP.
„Których nam nikt nie wynagrodzi
i których nic nam nie zastąpi,
lata wy straszne, lata wąskie
jak dłonie śmierci w dniu narodzin.
(…)
Bogu podamy w końcu dłonie
spalone skrzydłem antychrysta,
i on zrozumie, że ta młodość
w tej grozie jedna była czysta.”
Krzysztof Kamil Baczyński –24 marca 1944 roku
Źródła i opracowania:
APW, Oddział w Milanówku, Postanowienie Sądu Grodzkiego ws. uznania za zmarłego Feliksa Miączyńskiego 25.10.1954 roku, sygn. I. Ns IV 325/54; WBH, Akta personalne, Feliks Miączyński sygn. 7846, sygn. MN 10.12.1931; Monitor Polski Nr 287/1931, Lista odznaczonych Medalem Niepodległości; Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Reprint, Warszawa, Londyn 2003, s. 31, 440;Michał Krzysztof Wykowski, Feliks Miączyński wspomnienie (1900-1944) [w] Gazeta Stołeczna z 5 czerwca 2009, s. 24; Akt urodzenia Feliks Miączyński, parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Warszawie NR 282/1900; Akt ślubu Feliks Miączyński i Anna Wanda Wykowska, parafii pw. św. MB Loretańskiej Warszawa-Praga Nr 505/1931, www. genealodzy.geneteka.pl (dostęp 01.07.2024); Indeks strat osobowych Feliks Miączyński, Władysław Miączyński, www. straty.pl (dostęp 30.06.2024).
Opracował: kpr. pchor. rez. Stanisław Wojciech Wykowski
