21 marca 2025 r. na polanie im. płk Teodora Cieszkowskiego w Lesie Rokitnickim, na pograniczu Gmin Łazy i Zawiercie, przy symbolicznej powstańczej mogile, z udziałem przedstawiciela Okręgu Śląskiego Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej, odbyła się uroczystość patriotyczna, upamiętniająca potyczkę oddziału powstańczego płk. Teodora Cieszkowskiego z oddziałem carskiej Rosji, która została stoczona 22 marca 1863 r.
Jednym z prelegentów podczas uroczystości był wiceprezes Okręgu Śląskiego Związku Oficerów RP plut. w rez. Damian Liszczyk.
Uroczystość poprowadził dr n. hum. Marcin Janeczek. Wśród przybyłych gości, których powitał prowadzący, byli m.in: Zastępca Prezydenta Miasta Zawiercie Bogdan Janikowski, przedstawiciele władz samorządowych, regionaliści, przedstawiciele zawierciańskich zakładów pracy, instytucji, stowarzyszeń, młodzież szkolna oraz mieszkańcy Łaz i Zawiercia.
Po przywitaniu przybyłych gości przez prowadzącego, głos zabrał prezes Klubu Miłośników Ziemi Zawierciańskiej Maciej Świderski, który w swoim wystąpieniu mówił m.in. o formach zastraszania i zniewolenia ludności polskiej w okresie Powstania 1863 roku. Władze carskie dokonały dwukrotnej organizacji Królestwa Polskiego. W lipcu 1863 roku obszar Królestwa podzielony był na 9 oddziałów, oddziały na powiaty, które łączyły się w okręgi. Utworzone zostały odcinki dąbrowski, siewierski, żarski, oraz zawierciański. Wsie rządowe zostały oczynszowane. Karą zaborcy za niesienie pomocy powstańcom przez mieszkańców Kromołowa było zniesienie praw miejskich i zamianę Kromołowa na osadę. Nastąpiło to w latach 1867-1870. Rząd carski pozbawił praw miejskich 336 miasteczek na terenie Królestwa Polskiego. Degradacja miast do miana osad odcisnęła swoje piętno na długie dziesięciolecia po Powstaniu w 1863 roku. Włodowice prawa miejskie odzyskały dopiero w 2023 roku, po 152 latach od pozbawienia tych praw. To była bardzo częsta praktyka caratu, zemsta za uczestnictwo i pomoc w Powstaniu Styczniowym . Kończąc swoje wystąpienie prezes Maciej Świderski podziękował Urzędowi Miejskiemu w Zawierciu, Starostwu Powiatowemu w Zawierciu, Nadleśnictwu Siewierz za pomoc w pielęgnacji i opiece nad mogiłą powstańczą w Kazimierówce.
Po wystąpieniu Prezesa KMZZ, nastąpiła minuta ciszy, którą uczczono pamięć zmarłych w ostatnim czasie regionalistów: Zdzisława Kluźniaka oraz Leszka Janusa.
Kolejnym punktem uroczystości było wystąpienie wiceprezesa Okręgu Śląskiego Związku Oficerów RP plut. w rez. Damiana Liszczyka. W swoim wystąpieniu omówił on sprawę trzech mogił, które są bezpośrednio związane z potyczką w marcu 1863 roku. Omówiona została symboliczna mogiła w Kazimierówce, mogiła w Fugasówce przy ulicy Reja oraz grób powstańczy w dzielnicy Wydra Zielona przy ulicy Paderewskiego w Zawierciu. Nadmienił m.in. że w latach 70-tych XX wieku, w związku z przebudową linii kolejowej, ekshumowanych powstańców przeniesiono do mogiły na skraj lasu w Zawierciu w dzielnicy Wydra Zielona przy ul. Paderewskiego. Obecnie w Kazimierówce, gdzie odbywają się uroczystości, znajduje się symboliczna mogiła powstańców, natomiast szczątki na które natrafili pracownicy przy kolejnych pracach na linii kolejowej zostały przeniesione do Fugasówki, gdzie zostały złożone w mogile. Na pierwotnej mogile postawiono drewniany krzyż, na którym wyryto miesiąc w którym była potyczka „III” oraz rok „1863”. Kolejną modyfikacją mogiły było wybrukowanie jej otoczenia, natomiast za drewnianym krzyżem postawiono jeszcze jeden, kamienny, z gładkim krzyżem pośrodku w lastryko. Kolejna przebudowa grobu w 2020 roku, przeprowadzona została przez Urząd Miasta i Gminy w Ogrodzieńcu. Prace remontowe wykonano z dotacji Ministerstwa Kultury w ramach programu „Miejsca Pamięci”. Grób jest w formie pomnika z krzyżem, na pomniku umieszczono pieczęć Rządu Narodowego oraz umieszczono inskrypcję: „PAMIIĘCI SPOCZYWAJĄCYCH TU POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH POLEGŁYCH W 1863 R”.
Następnie patriotyczny program artystyczny (słowno-muzyczny) przedstawiła młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 5 w Zawierciu. Po ich występie nastąpiło złożenie wieńców oraz zniczy przez przybyłe delegacje .
Tekst: Damian Liszczyk
Foto: Damian Liszczyk, Urząd Miejski w Zawierciu
