1 sierpnia 2024 r. o godz. 17.00, czyli symbolicznej godzinie ,,W”, w Częstochowie, zawyły syreny – tak jak w samej Warszawie i wielu innych polskich miastach. W obchodach 80. rocznicy Powstania Warszawskiego uczestniczyli członkowie częstochowskiego Koła Związku Oficerów Rezerwy Rzeczpospolitej Polskiej.
Związek Oficerów Rezerwy RP reprezentowali: ppor. w rez. dr Ryszard Stefaniak – wiceprezes Koła ZOR RP w Częstochowie oraz członkowie ppłk. rez. Cezary Kubiak, który prowadził uroczystości, kpt. w st. spocz. Stanisław Gmitruk, por. Adam Dłużniak, Dariusz Sil.
Uroczystości rocznicowe rozpoczęto od mszy św. w kościele pw. Najświętszego Imienia Maryi. Po mszy uczestniczki i uczestnicy uroczystości przeszli przed Grób Nieznanego Żołnierza w alei Sienkiewicza. Tam miała miejsce oficjalna uroczystość organizowana przez lokalny oddział Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Urząd Miasta.
Liczne delegacje rozmaitych środowisk na Grobie Nieznanego Żołnierza złożyły kwiaty i zapaliły znicze min. przedstawiciele miejskiego samorządu – zastępca prezydenta Częstochowy Ryszard Stefaniak oraz przewodniczący Rady Miasta Łukasz Banaś. Byli radni, parlamentarzyści, przedstawiciele innych szczebli samorządu (z wicemarszałkiem Województwa Śląskiego Grzegorzem Boskim i wiceprzewodniczącym Sejmiku Województwa Stanisławem Gmitrukiem), środowiska kombatanckie, harcerze. Także swoje reprezentacje miały formacje mundurowe, organizacje społeczne, stowarzyszenia.
Dzięki przemówieniom gości można było przypomnieć sobie m.in. fakt, że po upadku powstania to właśnie Częstochowa przejęła rolę stolicy niezwykłego w skali europejskiej bytu – Polski Podziemnej, państwa działającego mimo niemieckiej, hitlerowskiej okupacji. Krwawo stłumione przez Niemców powstanie warszawskie było największą operacją prowadzoną przez zbrojne podziemie w okupowanej Europie.
Wybuchło 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17.00 na rozkaz Komendanta Głównego AK gen. Tadeusza ,,Bora” Komorowskiego. Trwało 63 dni. Zginęło w nim 18 tys. powstańców, 25 tys. odniosło rany. Los cywilów był jeszcze bardziej tragiczny – zginęło ich ok. 180 tys.
Wiele wysiedlonych po powstaniu warszawianek i warszawiaków trafiło do Częstochowy – a tutejsza ludność udzieliła im ogromnej pomocy, otaczając ich opieką, goszcząc ich w mieszkaniach prywatnych, komunalnych, domach zakonnych. Działało tu biuro dla ewakuowanych; pomoc niósł im też tutejszy Polski Komitet Opiekuńczy. Schronienie znaleźli tu wybitni warszawiacy, literaci i artyści jak Tadeusz Różewicz, Marek Hłasko, Zofia Kossak-Szczucka czy Zofia Trzcińska-Kamińska, także ludzie nauki – jak profesorowie Roman Pollak i Tadeusz Wojno, którzy uruchomili tu konspiracyjny uniwersytet.
Przez cztery miesiące, w okresie od października 1944 r. do stycznia 1945 r., Częstochowa była kwaterą sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej i to w naszym mieście – w domu przy ul. 7 Kamienic – mieściła się tajna siedziba gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”.
A.W.
Foto: Łukasz Kolewiński
