5 maja 2021 r. na terenie Specjalnego Ośrodka Szkolno - Wychowawczego w Lesznie (Powiat Warszawski Zachodni) odsłonięto pomnik patrona ośrodka - płk. Jerzego Strzałkowskiego - Komendanta Powstańczych Oddziałów Specjalnych AK „Jerzyki”.
Uroczystość prowadził wiceprezes ZG ZOR RP Marcin Łada, który wygłosił także prelekcję historyczną na temat patrona.
Uroczystość odbyła się w realiach pandemii, dlatego też osobiście uczestniczyli w niej jedynie nieliczni przedstawiciele różnych środowisk związanych ze szkolną społecznością. Szersze grono mogło uczestniczyć w uroczystości za pomocą transmisji internetowej. Splendoru odsłonięcia pomnika dodała asysta wojskowa i poczty sztandarowe, posterunek honorowy wystawili żołnierze Pułku Reprezentacyjnego z Garnizonu Warszawa.
Uroczystość rozpoczęła się odegraniem Hymnu Państwowego po którym wiceprezes ZG ZOR RP Marcin Łada przypomniał historię Patrona SOSW w Lesznie. Pułkownik Jerzy Strzałkowski łączy w sobie niezwykłe cechy polskiego patrioty, kawalera Orderu Vitruti Militari, który z bronią w ręku walczył o wolność Ojczyzny. Był komendantem i organizatorem Powstańczych Oddziałów Specjalnych „Jerzyki” wsławionych szczególnie w walkach w Powstaniu Warszawskim na terenie stolicy i w partyzanckiej pięciodniowej bitwie pod Pociechą. Był również niezwykle skutecznym wychowawcą młodzieży. Swój talent pedagogiczny okazał już w latach przedwojennych organizując ośrodki wychowawcze dla sierot i młodzieży potrzebującej pomocy. Gdy w latach powojennych działał na warszawskim Muranowie, prasa określiła go „Ojcem tysiąca dzieci”, a osiedle muranowskie, którym zarządzał z ramienia administracji domów „Młodzieżową Republiką Muranowską”. Młodzież miała tam swój własny samorząd, organizowała kluby, turnieje sportowe, koła zainteresowań, a także osiedlowe ogrody, miejsca spotkań i zabaw. Całe życie płk. Strzałkowskiego poświęcone było pracy dla dzieci i młodzieży, działał m.in. w strukturach TPD, a także w późniejszych latach w środowisku kombatanckim, gdzie propagował pamięć o polskich bohaterach, uczestnikach walk o wolność Polski. W latach 80-tych przyjeżdżał często do lesznowskiego ośrodka, pamiętają go zarówno dawni uczniowie, jak i starsi pedagodzy z tej placówki.
W uroczystości w Lesznie uczestniczyli przedstawiciele władz szkolnych z p.o. dyrektora SOSW Krzysztofem Radkowskim i dawnym dyrektorem ośrodka Zdzisławem Wachnikiem, przedstawiciel Mazowieckiego Kuratora Oświaty Piotr Pawłowski, przewodnicząca Stowarzyszenia Pamięci POS AK „Jerzyki” Wanda Baranowska wraz z rodziną patrona, płk. Tomasz Dominikowski- z-ca dowódcy Garnizonu Warszawa. Obecni byli także przedstawiciele władz powiatu warszawskiego zachodniego ze starostą Janem Żychlińskim (Członkiem Honorowym ZOR RP) i reprezentanci środowisk patriotycznych.
Po przemówieniach wymienionych powyżej gości honorowych uroczystości przyszedł czas na odsłonięcie i poświęcenie pomnika.
Poświęcenia pomnika dokonał ks. kpt. Mateusz Korpak w asyście ks. Piotra Laskowskiego proboszcza lesznowskiej Parafii Narodzenia Św. Jana Chrzciciela.
Twórcą pomnika jest Paweł Pietrusiński, a dzieło zostało sfinansowane m.in. ze środków Unii Europejskiej w ramach Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie", wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność, w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Dziś płk Strzałkowski „obecny jest” wśród szkolnej społeczności w Lesznie. Patronuje ośrodkowi od 27 lat, a 4 maja minęła 30. rocznica jego śmierci. Spogląda na uczniów z muralu autorstwa Lili Fijałkowskiej, który powstał w ub. roku na ścianie ośrodka, swoją duchową opiekę roztacza także z pomnikowej postaci, która przysiadła na kamieniu nieopodal głównego wejścia do lesznowskiej placówki. Żyją jego idee - umiłowania Ojczyzny i pracy dla rozwoju dzieci i młodzieży.
W szkole gromadzone są także pamiątki związane z pułkownikiem, a podczas opisywanej uroczystości ośrodkowi przekazano dwie pamiątkowe szable ofiarowane przez podkomendnych Jerzemu Strzałkowskiemu. Dar ten na ręce dyrektora Krzysztofa Radkowskiego przekazała Wanda Baranowska i wnuk bohatera Tomasz Rybałko.
Jerzy Ślaski opisując działalność organizacji niepodległościowych w książce „Polska Walcząca” pisze o zadziwiającej dynamice rozwoju „Jerzyków” – organizacji tworzonej i prowadzonej przez płk. Strzałkowskiego. „Początkowo zrzeszała ona młodzież z internatów i burs, która znalazła się tam w wyniku działań wojennych, a jej kadrę stanowili repatrianci ze Wschodu przebywający przed wojną w zakładach opiekuńczo- wychowawczych. Później terenem werbunku Powstańczych Oddziałów Specjalnych (których struktura oparta była na członkach Związku Młodzieży z Dalekiego Wschodu utworzonego przez J. Strzałkowskiego) stał się cały kraj. Gromadzono broń, prowadzono szkolenia wojskowe, podejmowano różne akcje wymierzone w okupanta. Organizacja nawiązała szynko współpracę z ZWZ – AK, zachowując jednak pewną autonomię. Z „Jerzyków” utworzono wtedy III batalion „Karpaty” pułku „Baszta”, członkowie tej organizacji byli również żołnierzami wielkiej dywersji, walczyli w partyzantce i w Powstaniu Warszawskim. Batalion „Jerzyków” pod dowództwem Jerzego Strzałkowskiego bił się na starym mieście i w Puszczy Kampinoskiej wyróżniając się męstwem i poświęceniem w 5-dniowej bitwie pod Pociechą”. Z inicjatywy płk. Strzałkowskiego w 1957 roku w Pociesze powstał pomnik upamiętniający to wydarzenie. Od tego roku, zawsze w pierwszą niedzielę września, odbywają się tam uroczystości patriotyczne.
W życiu płk. Strzałkowskiego jeszcze jeden wątek zasługuje na upamiętnienie- to jego wdzięczność i szacunek dla Japonii. W czasie gdy jako wnuk powstańców styczniowych przebywał na terenie Rosji, kraju ogarniętym wówczas dramatem rewolucji, japoński Czerwony Krzyż udzielił pomocy 700 polskim sierotom, potomkom powstańców styczniowych. Japońska Marynarka Handlowa przewiozła wówczas z Rosji przez USA i Anglię, dzieci do Polski. Jerzy wraz z matką znalazł się wśród nich. Kontakty z przedstawicielami japońskiej dyplomacji trwały nadal i udzielali oni również pomocy podopiecznym płk. Strzałkowskiego w późniejszych latach, a także w czasie niemieckiej okupacji.
Niezwykła postać płk. Jerzego Strzałkowskiego i jego dzieło w pełni zasługuje na upamiętnienie i rozpropagowanie, dlatego też bardzo się cieszę, że mogłem przyczynić się do przypomnienia historii tego wielkiego polskiego bohatera – powiedział Marcin Łada. Cześć Jego Pamięci!
Film z uroczystości dostępny jest na stronach internetowych powiatu warszawskiego zachodniego i SOSW Leszno. Oto link: https://www.facebook.com/watch/live/?v=459136675378349&ref=watch_permalink
M.Ł.
