14 września 2019 r. na Cmentarzu - Miejscu Pamięci w Palmirach odbyła się uroczystość patriotyczno-religijna dla upamiętnienia 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej oraz ofiar egzekucji w Puszczy Kampinoskiej. W uroczystości uczestniczyła delegacja Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej.
Skład delegacji ZOR RP stanowili: mjr w st. spocz. Janusz Zajączkowski – prezes Okręgu Mazowieckiego i członek ZG, Teresa Stroińska – Macińska – wiceprezes Okręgu Mazowieckiego i członek ZG, Marcin Łada – wiceprezes ZG, płk w st. spocz. Henryk Łazarski, Wiesława Karczmarczyk, 105 – letni kombatant kpt. w st. spocz. Andrzej Rak.
Mszę świętą za poległych i pomordowanych celebrował kardynał Kazimierz Nycz - Metropolita Warszawski. Modlitwę w obrządku prawosławnym odmówił również ks. prot. dr Piotr Kosiński.
Po mszy odbył się apel pamięci z udziałem wojskowej asysty honorowej, a następnie złożono kwiaty na grobach ofiar masowych egzekucji w Palmirach.
Gospodarzami uroczystości byli: Wojewoda Mazowiecki, Instytut Pamięci Narodowej, Dowództwo Garnizonu Warszawa, 2. Mazowiecki Pułk Saperów w Kazuniu, Kampinoski Park Narodowy, Muzeum - Miejsce Pamięci Palmiry, Powiat warszawski-zachodni, Gmina Czosnów, Gmina Izabelin, Kapituła Kampinosko-Bielańska.
W uroczystości udział wzięli m.in. Andrzej Dera – Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP, Mariusz Błaszczak – Minister Obrony Narodowej, Zdzisław Sipiera – Wojewoda Mazowiecki.
W dalszej części uroczystości Orkiestra Reprezentacyjna Wojska Polskiego odegrała hymn państwowy, po którym nastąpiły okolicznościowe przemówienia delegacji zaproszonych na obchody. Do zebranych swoje listy skierowali Prezydent RP Andrzej Duda, Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki, Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek oraz Prezes IPN Jarosław Szarek.
XXX
Cmentarz-Mauzoleum w Palmirach to miejsce pamięci narodowej z grobami przeszło dwóch tysięcy obywateli RP – Polaków i Żydów, głównie przedstawicieli inteligencji, zamordowanych przez Niemców w kilkudziesięciu masowych egzekucjach w okresie od 1939 do 1943 roku.
Wśród zamordowanych znajdują się Maciej Rataj (marszałek Sejmu w latach 1922-1928), Henryk Brun (przemysłowiec, poseł na Sejm RP, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich oraz Naczelnej Rady Zrzeszeń Kupiectwa Polskiego), Halina Jaroszewiczowa (posłanka na Sejm RP i senator), Jan Wajzer (doktor praw, sekretarz generalny Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku), sportowcy – Janusz Kusociński i Feliks Zuber, Stefan Kopeć (biolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego), Stefan Napierski (poeta, krytyk literacki, wydawca miesięcznika literackiego „Ateneum”), Kazimierz Zakrzewski (historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego).
Na miejsce egzekucji palmirskich wybrano niewielką polanę, którą powiększano, wycinając stopniowo otaczające ją drzewa. Ofiary – przeważnie byli to więźniowie z więzienia policji bezpieczeństwa na Pawiaku – przywożono do Palmir krytymi samochodami ciężarowymi, zazwyczaj w godzinach rannych. Auta zatrzymywały się w pobliżu polany, skąd prowadzono skazańców grupami i ustawiano wzdłuż wykopanej mogiły. Egzekucji dokonywał pluton policji z broni maszynowej. Kolejną grupę ludzi rozstrzeliwano w tym samym miejscu, tak aby ciała tworzyły kilka warstw. Zwłoki zasypywano, teren maskowano mchem i igliwiem. Później sadzono tam również sosny.
13 czerwca 1999 r. papież Jan Paweł II beatyfikował w Warszawie 108 polskich męczenników – ofiar II wojny światowej. W ich gronie był duchowny zamordowany w Palmirach – ksiądz Zygmunt Sajna.
(k)
