Jest to artykuł z cyklu „Na kartach historii", który pojawia się na łamach Kuriera Zawierciańskiego. Członek Śląskiego Okręgu ZOR RP st. kpr. rez. Damian Liszczyk nawiązał współpracę z redakcją lokalnej gazety Kurier Zawierciański, gdzie regularnie zamieszcza swoje artykuły z tego cyklu.
Cmentarz Wojenny z I Wojny Światowej w Łazach
Cmentarz Wojenny z okresu I Wojny Światowej usytuowany jest w Łazach na wzgórzu przy ulicy Częstochowskiej. Na wspomniany cmentarz w latach 1914- 1917 roku trafiali zmarli z lazaretu , który funkcjonował w Łazach w Domu Drużyn Parowozowych i Konduktorskich. Zmarli żołnierze walczyli na froncie przebiegającym w okolicach Podzamcza i Pilicy w listopadzie 1914 roku. Według dostępnych informacji na cmentarzu spoczywało 118 poległych żołnierzy ( 4 Niemców, 101 Austriaków, 13 Rosjan). W roku 1936 szczątki pochowanych żołnierzy zostały ekshumowane i przeniesione na cmentarz w Porębie. Na cmentarzu pozostawiono monument murowany z otoczaków oraz kilka mogilnych głazów narzutowych z wyrytymi krzyżami. W okresie II Wojny Światowej , Niemcy nie uznali ekshumacji i na cmentarzu odprawiali uroczyste apele. Wspomnieć należy, że w roku 1940 wspomniany monument został wyremontowany przez władze niemieckie. Potwierdzeniem tego faktu jest wyryta inskrypcja „ 40.8/XI” znajdująca się na podstawie obelisku. Warto również zaznaczyć, że do obecnych czasów zachował się fragment murowanej bramy wejściowej oraz w jej rejonie piaskowcowy słupek mierniczy. Z relacji mieszkańca Łaz ,Pana Jana Soi wynika, że na cmentarzu spoczywa żołnierz niemiecki, który w styczniu 1945 roku ukrywał się w Łazach. Żołnierz został ujęty przez Milicję Obywatelską, następnie został przekazany żołnierzom Armii Czerwonej, którzy rozstrzelali żołnierza w rejonie ulicy Częstochowskiej. Autor relacji wraz z ojcem pochowali żołnierza na wspomnianym cmentarzu. W 1997 roku młodzież z niemieckiej Fundacji Volksbund Deutsche Kriegsgrabers z Kassel dokonała renowacji cmentarza . Wykonane zostało drewniane ogrodzenie, w ścianę frontową monumentu wmurowano nową tablicę, ustawione zostały 4 tablice informacyjne z napisami polsko-niemieckimi, ułożono mogilne głazy w okrąg. Niestety z biegiem czasu ogrodzenie zostało zdewastowane , zniknęły dwie tablice , wokół poniewierają się śmieci oraz butelki. Obecnie członkowie Klubu Miłośników Ziemi Zawierciańskiej oraz członkowie Śląskiego Okręgu Związku Oficerów Rezerwy RP przeprowadzają cykliczne prace porządkowe na wspomnianym cmentarzu.
Zdj. Nr 1 Monument murowany z otoczaków z nową tablicą.
Zdj. Nr 2 Fragment bramy wejściowej oraz słupek mierniczy
Zdj. Nr 3 Podstawa monumentu z wyrytą inskrypcją „ 40.8/XI”.
Zdj. Nr 4 Mogilny głaz z wyrytym krzyżem.
