12 listopada 2023 r., członkowie Koła Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej w Stalowej Woli, uczestniczyli w uroczystości odsłonięcia pomnika, upamiętniającego partyzancką bitwę pod Ujściem (Powiat Janów Lubelski), którą 80 lat temu (23 września 1943 r.) stoczyły z kolumną niemiecką z Biłgoraja oddziały Narodowych Sił Zbrojnych mjr. „Zęba” i Narodowej Organizacji Wojskowej por. „Ojca Jana”.
Całość upamiętnienia bitwy pod Ujściem składa się z kilkumetrowego dębowego krzyża, granitowego obelisku i dużej tablicy informacyjnej z opisem zdarzeń, które miały miejsce 23 i 24 września 1943 roku na tym miejscu i w Biłgoraju.
Koło ZOR RP ze Stalowej Woli, na zaproszenie Zbigniewa Markuta - prezesa ŚZŻAK Koła Obwodu Nisko-Stalowa Wola oraz Stowarzyszenia Motocyklowego „Wrzesień 39" Janów Lubelski reprezentowali Krzysztof Pąk i Mariusz Świeca.
Wśród gości biorących udział w uroczystości byli m.in ks. Kazimierz Sagan z parafii p.w. św Wojciecha w Momotach, który odprawił polową mszę św., poseł na Sejm na RP- wiceminister Infrastruktury Rafał Weber, oraz osoby i instytucje które pomogły w realizacji tego upamiętnienia, poczty sztandarowe, przedstawiciele Wojska Polskiego, harcerze, stowarzyszenia, Nadleśnictwo Biłgoraj, przedstawiciele władz miasta Janów Lubelski, rekonstruktorzy, osoby prywatne.
Podczas uroczystości odczytano Apel Pamięci, oddano salwę honorową, złożono wiązanki i zapalono znicze.
XXX
Bitwa była efektem wspólnych działań wspomnianych oddziałów NSZ i NOW-AK z „Kompanią Warszawską”, walczącą w ramach Armii Krajowej, pod dowództwem kpt. Tadeusza Sztumberka-Rychtera ps. „Żegota” z Kompani Warszawskiej AK, przeciwko niemieckim okupantom. Współpraca ugrupowań polskiej partyzantki miała na celu rozbicie biłgorajskiego więzienia i uwolnienie z niego 72 mężczyzn i 6 kobiet, m.in. znanego lwowskiego profesora prawa międzynarodowego Ludwika Ehrlicha ps. „Farley”, szefa BIP AK na Zamojszczyźnie, oraz Bolesława Usowa ps. „Konar”, przyszłego zastępcy „Ojca Jana”, który pod nieobecność „Ojca Jana” dowodził jego oddziałem podczas największej bitwy partyzanckiej na ziemiach polskich na „Porytowym Wzgórzu”. Oprócz osiągniętych efektów ściśle wojskowych podniosła morale polskich żołnierzy, dodała im ducha walki i umocniła ich zaufanie do dowódców.
Mariusz Świeca
