24 września 2023 r. (tradycyjnie w ostatnią niedzielę września) w Starych Babicach, Powiat Warszawski Zachodni, odbyła się uroczystość religijno-patriotyczna upamiętniającej żołnierzy września 1939 roku spoczywających na Ziemi Babickiej i wszystkich poległych podczas II wojny światowej. Współorganizatorem uroczystości było Koło Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej w Starych Babicach.
Przedstawiciele babickiego Koła ZOR RP im. Obrońców Radiostacji Babice tworzyli poczet sztandarowy babickich kombatantów w składzie: por. rez. Paweł Piotrowski (sztandarowy), mat. w st. spocz. Stanisław Sekuła i Tadeusz Wiśniewski. W imieniu babickich kombatantów jako pierwszy wiązankę przy pomniku składał wiceprezes ZG Marcin Łada. W uroczystości uczestniczyli także: członek ZG st. sierż. pchor. w st. spocz. Jerzy Bogdan Raczek i członkowie honorowi naszego koła: Starosta Warszawski Zachodni Jan Żychliński i prof. Dariusz Śladowski. Członkowie naszej organizacji świadczyli pomoc w różnych aspektach organizacyjnych tej uroczystości.
Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą, po której przeszliśmy w asyście wojskowej, przy dźwiękach Gminnej Orkiestry Dętej, na babicki Cmentarz Wojenny, gdzie oddaliśmy hołd spoczywającym tam żołnierzom. Oprócz pocztu sztandarowego Pułku Reprezentacyjnego WP obecne były poczty babickich kombatantów, których reprezentowali członkowie Związku Oficerów Rezerwy RP, poczet Gminy Stare Babice z przedstawicielami Straży Gminnej, a także poczty OSP Stare Babice i Szkoły Podstawowej im. H. Sienkiewicza w Starych Babicach. Spotkanie zakończyło się piknikiem wojskowym na placu przed Urzędem Gminy.
W uroczystości uczestniczyli parlamentarzyści, przedstawiciele samorządów wszystkich szczebli, przedstawiciele Wojska Polskiego i służb mundurowych, harcerze, członkowie ZOR RP i Stowarzyszenia Historycznego Cytadela. Licznie przybyli mieszkańcy naszej gminy, a także goście honorowi – przedstawiciele rodzin bohaterów, m.in.: wnuk mjr. Jacka Decowskiego – Mariusz Decowski, wnuczka pierwszego dowódcy Baonu Stołecznego mjr. Juliana Głowackiego – Marta Krawczyk i córka oficera mobilizacyjnego BS kpt. Ludwika Szczygielskiego – Barbara Szczygielska-Obrycka.
Ojczyzna pyta – dla kogo żyjesz?
Mszy św. w babickiej świątyni przewodniczył ks. Tomasz Paśko. Duchowny podczas homilii rozważał sposób postrzegania wydarzeń historycznych przez współczesnych mieszkańców naszej gminy. – Nasi przodkowie oddali życie za wolność Polski. Ojczyzna dzisiaj pyta każdego z nas: dla kogo żyjesz, czy żyjesz tylko dla siebie, dla swojego powszedniego chleba, dla swoich dzieci? Czy my dziś ze spokojnym sumieniem możemy zawołać z tymi, którzy spoczywają w Ziemi Babickiej: dla mnie życie to Ojczyzna, dla mnie życie to Polska! To jest pytanie, które musimy sobie nieustannie zadawać… Może dzisiaj dobry Bóg nie zażąda ofiary z krwi, oby tak było. Oby jedyną ofiarą mogła być nasza praca, zaangażowanie w sprawy tej ziemi w wymiarze parafialnym, gminnym, Oby jedyną ofiarą mogło być służenie bliźniemu w jego trudnościach i kłopotach…
Mszę św. koncelebrował ks. prałat Jan Szubka. Dawny proboszcz babickiej parafii podkreślił na zakończenie uroczystości wagę pamięci i corocznych obchodów religijno-patriotycznych w zachowaniu tożsamości narodowej. Mszy św. towarzyszył występ chóru „Babiczanie” i orkiestry dętej prowadzonych przez Zbigniewa Załęskiego, a także scholi dziecięcej pod kierunkiem Katarzyny Lange. Na zebranych duże wrażenie wywarła piosenka „Niepodległość” w aranżacji Zbigniewa Załęskiego, która wykonana była pod koniec uroczystości w świątyni.
Krzyż powrócił po 60 latach
Podczas uroczystości na Cmentarzu Wojennym w Starych Babicach poświęcono nowy krzyż, który wieńczy obecnie perspektywę babickiej nekropolii. Aktu tego dokonał ks. Tomasz Paśko. Pierwszy krzyż postawiono na tym cmentarzu już w 1940 r. Stał przez całą wojnę i później, aż do lat 60., kiedy to przebudowano cmentarz i słuch o krzyżu zaginął. Z pierwszym krzyżem związana jest wojenna historia, której bohaterami są harcerze. 15 sierpnia 1943 r., w Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, a jednocześnie w Święto Wojska Polskiego (dawniej Święto Żołnierza) na cmentarnym wielkim krzyżu pojawiły się biało-czerwone flagi. Tej patriotycznej manifestacji dokonał z kolegami harcerz Dobrowolski, który prawdopodobnie był jednym z założycieli babickiego harcerstwa. Trzeba wiedzieć, że w latach 1939-1944 harcerstwo Chorągwi Warszawskiej stanowiło trzon najważniejszych organizacji konspiracyjnych, takich jak Szare Szeregi, Wigry czy Organizacja Harcerek i Harcerstwo Polskie. W 1943 r. z harcerskich Grup Szturmowych utworzono batalion „Zośka” i wydzieloną kompanię „Agat” (późniejszy batalion „Parasol”). Być może w czasie okupacji harcerze właśnie tu dokonywali przyrzeczeń harcerskich, jak to miało również miejsce w latach powojennych. Pewne jest, że za powieszenie w tamtym czasie biało-czerwonej flagi groziła śmierć i czyn ten wymagał dużej odwagi, tym bardziej że teren cmentarza był wówczas odsłonięty, a okazały krzyż widać było z daleka.
Rozpoczęcie działań mających na celu przywrócenie krzyża na babickim Cmentarzu Wojennym zapowiedział 2 lata temu Wójt Gminy Stare Babice Sławomir Sumka. Trzeba wiedzieć, że w tym celu należało pokonać długotrwałą drogę proceduralną pomiędzy różnymi urzędami państwowymi, cmentarz jest bowiem obiektem zabytkowym. O przywrócenie krzyża zabiegali także przedstawiciele babickiego koła Związku Oficerów Rezerwy RP z jego prezesem Marcinem Ładą, a także mieszkańcy babickiej gminy: Stanisław Fijałkowski i Grzegorz Grzybowski. Uchwałę w sprawie „Wyrażenia woli przywrócenia krzyża na cmentarzu wojennym w Starych Babicach” podjęła także w czerwcu br. Rada Gminy Stare Babice. Wspólne działania władz i lokalnych patriotów przyniosły oczekiwany rezultat. Krzyż powrócił na swoje miejsce!
Wójt Sławomir Sumka podczas przemówienia podziękował instytucjom zaangażowanym w to przedsięwzięcie: Radzie Gminy obecnej kadencji, służbom Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a także Wojewodzie Mazowieckiemu Panu Tobiaszowi Bocheńskiemu za osobiste zaangażowanie i wszystkim osobom, które przyczyniły się do przywrócenia krzyża na cmentarzu. Wójt powiedział również, że rok obecny jest wyjątkowy dla mieszkańców Ziemi Babickiej, bowiem obchodzimy aktualnie setną rocznicę uruchomienia Transatlantyckiej Radiotelegraficznej Stacji Nadawczej Babice, skąd Polska nadawała depesze na cały świat. Przypomniał, że właśnie z Babic 17 listopada 1923 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski nadał pierwszą radiową depeszę do Prezydenta USA Calvina Coolidge’a. – Dawną infrastrukturę Radiostacji Babice można porównać do dzisiejszego węzła internetowego – również dawała ona bezpośrednią i nieograniczoną łączność z całym światem. Możemy zatem powiedzieć, że polski Internet narodził się w Babicach – stwierdził wójt. Na zakończenie swojej wypowiedzi wspomniał o pomocy naszej gminy dla ukraińskich dzieci i potrzebie wspólnych działań dla osiągnięcia pokoju na świecie. – Przesłanie pokoju z Ziemi Babickiej kierujemy do naszych sąsiadów i wszystkich państw świata – powiedział.
Podczas uroczystości do zebranych przemawiali: Poseł na Sejm RP i Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Anita Czerwińska, Poseł na Sejm RP Bożena Żelazowska, Zastępca Dyrektora Departamentu Kultury Urzędu Marszałkowskiego Magdalena Biernacka, która odczytała list od Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika, Przewodniczący Rady Gminy Stare Babice Krzysztof Szuba i Przewodniczący Młodzieżowej Rady Gminy Stare Babice Jan Waligóra.
Stałymi elementami uroczystości były Apel Poległych, który odczytał oficer Pułku Reprezentacyjnego Wojska Polskiego por. Krzysztof Kostulski i salwa honorowa. Na zakończenie uroczystości złożono wieńce przy pomniku poświęconym poległym i pomordowanym w czasie II wojny światowej. Uroczystość prowadził Roman Balcerowiak, specjalista ds. obronnych i o.c. UG Stare Babice.
Technika wojskowa przed UG
Trzecią część uroczystości wypełnił piknik wojskowy na placu przed Urzędem Gminy. Można było tam zapoznać się z elementami uzbrojenia WP oraz zjeść smaczną grochówkę. Punkty promocyjne wraz z pokazem sprzętu wojskowego zaprezentowali: Pułk Ochrony im. gen. dyw. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, 10. Warszawski Pułk Samochodowy, a także Wojskowe Centrum Rekrutacji Warszawa-Ochota.
Uroczystość religijno-patriotyczna w Starych Babicach ma już swoją renomę. Co roku uczestniczy w niej coraz więcej osób, które przyciąga umiłowanie historii Polski i pragnienie oddania hołdu obrońcom Ojczyzny. Szacuje się, że w tym rejonie we wrześniu 1939 r. zginęło ok. 1000 żołnierzy Wojska Polskiego, wielu z nich należało do III batalionu 26 pp (ze Lwowa i okolic), a także do Baonu Stołecznego i innych jednostek. Pozycja obronna Babice/Boernerowo nazywana była w wielu publikacjach „polskimi Termopilami”. O wszystkich bohaterach, którzy oddali swoje życie za wolną Polskę, pamiętamy i będziemy pamiętać. Cześć Ich Pamięci!
Marcin Łada
Foto: Kamil Malinowski i Piotr Ratajczyk
