4 października 2022 r., w Parku Kościuszki w Zawierciu przy Alei Gen. Leopolda Okulickiego, odbyła się uroczysta prezentacja reliktów Grobu Nieznanego Żołnierza, której współorganizatorem był Okręg Śląski Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej.
W zorganizowanie prezentacji zaangażowani byli: asp. sztab. rez. Jerzy Jędrusik - wiceprezes Okręgu Śląskiego ZOR RP i plut. rez. Damian Liszczyk.
Współorganizatorami prezentacji byli także Klub Miłośników Ziemi Zawierciańskiej oraz Urząd Miejski w Zawierciu.
Uroczystość prowadził plut. rez. Damian Liszczyk, który na wstępie przywitał gości, wśród których byli m.in.: Prezydent Miasta Zawiercie Łukasz Konarski, przedstawiciele Urzędu Miejskiego z naczelnikiem Wydziału Społecznego Patrykiem Drabek, pedagodzy wraz z uczniami Szkoły Podstawowej nr 5 oraz Szkoły Podstawowej nr 6, przedstawiciele Rejonowego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. w Zawierciu z prezesem Bogusławem Piotrowskim, przedstawiciele Ośrodka Sportu i Rekreacji w Zawierciu z dyrektorem Grzegorzem Przybyszem oraz kierownikiem Markiem Męcikiem. Obecne były także stowarzyszenia, m.in.: KlubuMiłośników Ziemi Zawierciańskiej z prezesem Maciejem Świderskim na czele oraz członkami Mieczysławem Szczygielskim, Jackiem Szafrugą, Sławomirem Gębką, obecny był również dr n. hum. Marcin Janeczek.
Po powitaniu, głos zabrał prezes Klubu Miłośników Ziemi Zawierciańskiej Maciej Świderski, który w swoim referacie podkreślił, że „Pierwszy pierwotny Grób Nieznanego Żołnierza w Zawierciu wybudowany został w 1925 roku w Parku Kościuszki przy ówczesnej Alei S. Jachowicza. Myśl przewodnia byłych pokoleń zawiercian ziściła się wówczas w istnieniu panteonu pamięci narodowej. Oddając hołd powstańcom z 1863 roku i żołnierzom z 1914 oraz 1920 roku. Składano tutaj wieńce oraz zapalano świeczki, w ten sposób wyrażając szacunek dla Państwa Polskiego i jego wojska”.
Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku, Grób Nieznanego Żołnierza został zlikwidowany, natomiast w jego miejscu pochowano żołnierzy radzieckich, tworząc swoiste mauzoleum z wykorzystaniem schodków wraz z murkami, które były przy Grobie Nieznanego Żołnierza.
Po ekshumacji żołnierzy radzieckich prawdopodobnie w latach 50-60 XX wieku, rozebrano górną część murków, pozostałe elementy murowane zostały zasypane ziemią.
Taki stan rzeczy trwał do sierpnia 2022 roku, kiedy członkowie Klubu Miłośników Ziemi Zawierciańskiej oraz Okręgu Śląskiego Związku Oficerów Rezerwy RP, wystąpili do Urzędu Miejskiego w Zawierciu o wyrażenie zgody na przeprowadzenie prac porządkowych przy pozostałościach Grobu Nieznanego Żołnierza w Zawierciu. Projekt został pozytywnie zaopiniowany.
W wyniku prac porządkowo-wykopaliskowych, które zostały przeprowadzone w sierpniu oraz wrześniu 2022 r. przez członków Klubu Miłośników Ziemi Zawierciańskiej, Okręgu Śląskiego Związku Oficerów Rezerwy RP, pracowników Rejonowego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. w Zawierciu oraz Ośrodka Sportu i Rekreacji w Zawierciu, odsłoniły się dwa rzędy betonowo- murowanych ceglanych schodów, rzędowy murek ceglany, podstawa wartownicza składająca się z betonowych płyt, dwie betonowe podstawy metalowych masztów flagowych (pozostałości masztów pomalowano na kolor biały), zostały odkopane dwie podstawy żeliwnych lamp, które pomalowano na kolor czarny.
Wspomnieć należy również, że w czasie prac odkopano metalową śrubę mocującą wierzchnią płytę Grobu Nieznanego Żołnierza, odnaleziono również element łuski z rakietnicy z widocznymi cyframi 16 16 oraz metalową zwornicę łączącą najprawdopodobniej betonowe płyty. Kolejnym etapem prac był montaż tablicy informacyjnej, którą zlecił Urząd Miejski w Zawierciu. Tablica usytuowana jest przy ścieżce rowerowej obecnej Alei Gen. Leopolda Okulickiego. Na jednym, jak wskazują archiwalne fotografie, dębów zasadzonych przy Alei w latach 20-tych XX wieku, umieszczona została tabliczka „Pomnik Przyrody”. Jest to już ostatni świadek minionych wydarzeń.
W dalszej części uroczystości głos zabrał dr Marcin Janeczek oraz Jacek Szafruga z Klubu Miłośników Ziemi Zawierciańskiej.
Uroczystość zakończyła się złożeniem zniczy przy reliktach Grobu Nieznanego Żołnierza. Znicze złożyli m.in.: Prezydent Miasta Zawiercie Łukasz Konarski oraz prezes Rejonowego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. w Zawierciu Bogusław Piotrowski.
Tekst i foto: Damian Liszczyk
