3 października 2021 r., w Serokomli (Woj. Lubelskie), odbyły się główne obchody 82. rocznicy bitwy pod Kockiem - ostatniej bitwy wojny obronnej 1939 r. W uroczystości uczestniczyła delegacja Okręgu Lubelskiego Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej.
Okręg Lubelski ZOR RP reprezentowali: kpt. w st. spocz. Andrzej Bis, por. w st. Ryszard Gołąb i Wojciech Szynkora.
W uroczystości udział wzięli: wicewojewoda lubelski Robert Gmitruczuk, wicemarszałek województwa lubelskiego Zbigniew Wojciechowski, poseł na sejm VIII i IX kadencji Sławomir Skwarek oraz wójt gminy Serokomla Piotr Chaber. Mszę świętą rozpoczynającą obchody rocznicowe w kościele parafialnym pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Serokomli celebrował ks. kan. Henryk Domański.
Organizatorami uroczystości byli: Urząd Gminy i Biblioteka w Serokomli oraz 19 Lubelska Brygada Zmechanizowana im. gen. dyw. Franciszka Kleeberga.
Obchody rocznicowe zbiegły się ze świętem 19 Brygady Zmechanizowanej im. gen. dyw. Franciszka Kleeberga oraz przekazania dowództwa pułkownikowi Rafałowi Miernikowi przez odchodzącego dowódcę gen. bryg. Michała Rohde (prawnuka gen. dyw. Kleeberga). Z dniem 29 września 2021 r. minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak wyznaczył na dowódcę 19 Lubelskiej Brygady Zmechanizowanej płk. Rafała Miernika. Dotychczasowy dowódca, gen. bryg. Michał Rohde objął stanowisko zastępcy dowódcy 12 Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej. Uroczystości przekazania sztandaru odbywały się zgodnie z ceremoniałem wojskowym.
Obecni na apelu poległych zapalili znicze i oddali hołd pomordowanym oraz poległym kleberczykom upamiętnionym pomnikiem ofiar hitlerowskiego barbarzyństwa na cmentarzu w Serokomli. Następnie po przemarszu na błonie w okolicy kościoła parafialnego wzięli udział w przekazaniu dowództwa brygady i w pikniku zorganizowanym z tej okazji przez 19 Lubelską Brygadę Zmechanizowaną.
Po zakończeniu uroczystości w Serokomli przedstawiciele ZOR RP pojechali do miejscowości Wytyczno, aby upamiętnić bohaterów walk z sowieckim agresorem, który na mocy układu Rbbentrop – Mołotow napadł na ziemie polskie i rozpoczął nierówną walkę z Korpusem Ochrony Pogranicza.
„Oddziały Korpusu Ochrony Pogranicza zgrupowane po walkach z Armią Czerwoną na Polesiu i Wołyniu przeszły Bug i stanęły na odpoczynek w rejonie Kosynia na północ od Chełma. 30 września grupa KOP podjęła dalszy marsz w kierunku Parczewa, aby tam dołączyć do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”gen.Kleeberga. Przy próbie przekroczenia szosy Włodawa – Lublin w miejscowości Wytyczno doszło jednak do walki z oddziałami pancernymi Armii Czerwonej nacierającymi od strony Włodawy.
1 października rozpoczął walkę ze zgrupowaniem 253 pułk strzelecki z 45 DS. Wzmocniony czołgami i artylerią pułk uderzył wzdłuż szosy na zachodnią część Wytyczna. Zgrupowanie przyjęło walkę. Batalion KOP „Bereźne” ubezpieczał grupę od północnego wschodu z kierunku Włodawy i od wschodu z kierunku Sobiboru. Zajął obronę nad Włodawką na odcinku od Suchawy w kierunku na południowy zachód, ubezpieczając się placówką w rejonie północnej części Dubeczna. Batalion „Rokitno” zajmował obronę w zachodniej części Wytyczna, frontem na południe. Batalion „Sarny” był rozwinięty na wschód od Wólki Wytyckiej frontem na południe. Bateria armat 75 mm stanowiska ogniowe w lesie koło Wólki Wytyckiej, a tabory i szwadron kawalerii KOP w lesie na północ od Lipniaka. W walkach poniósł ciężkie straty batalion „Rokitno”. Batalion musiał się też wycofać z części miasta. W tym przypadku batalion „Polesie” otrzymał zadanie uderzyć na skrzydło nacierającego nieprzyjaciela. Zmęczeni żołnierze, mimo prób poderwania go do ataku przez dowodzącego batalionem ppłk. Dyszkiewicza oraz ppłk. Jurę, nie ruszyli do natarcia, a poszczególne grupy żołnierzy batalionu poddawały się. Dowódca pułku „Sarny” ocenił, że nie utrzyma pozycji zajmowanych przez bataliony „Rokitno” i „Sarny”. W tej sytuacji gen. Orlik-Rückemann zdecydował, że o 12:00 zgrupowanie zakończy walkę i oderwie się od nieprzyjaciela w kierunku na lasy koło Sosnowicy, sztab przejdzie do lasów na południe od Parczewa. Batalion „Bereźne” wycofał się w kierunku północnego wschodu i w mocno uszczuplonym składzie dołączył do SGO „Polesie”. Po całodziennych walkach dowódca grupy KOP rozkazał odwrót i rozwiązał grupę. Oddziały drobnymi grupami przedostały się do lasów rozpoczynając walkę konspiracyjną. Po walkach pod Wytycznem nieprzyjaciel w sposób bestialski obszedł się z rannymi. Rozstrzelano także kilku żołnierzy wziętych do niewoli, a około 300 żołnierzy zaginęło bez śladu.
Walki żołnierza polskiego pod Wytycznem w II wojnie światowej zostały upamiętnione naGrobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic po 1990 r. „SZACK – WYTYCZNO 28 IX - 1 X 1939”
Tekst i foto: Andrzej Bis
