24 sierpnia 2019 r. delegacja Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej na zaproszenie przewodniczącej Koła Gospodyń Wiejskich oraz Rady Sołeckiej w Cząstkowie Polskim, (Gmina Czosnów, Powiat Nowodworski) uczestniczyła w dorocznych dożynkach.
Delegację ZOR RP stanowili: płk rez. Alfred Kabata – prezes ZG, Teresa Stroińska – Macińska – wiceprezes Okręgu Mazowieckiego, członek ZG i Henryk Ruszczyk – wiceprezes Okręgu Mazowieckiego.
Patronat nad dożynkami objeli: Marszałek Województwa Mazowieckiego - Adam Struzik i wójt Gminy Czosnów Antoni Kręźlewicz.
Ważnym wydarzeniem podczas dożynek było odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej Genowefie Zajączkowskiej (1921 – 2017) - założycielce Koła Gospodyń Wiejskich w Cząstkowie Polskim (1957 r.) i jej pierwszej przewodniczącej (pełniła tę funkcję przez 46 lat). Tablicę odsłonił syn Genowefy Zajączkowskiej – Janusz Zajączkowski (mjr w st. spocz., prezes Okręgu Mazowieckiego ZOR RP i członek ZG), a jej poświęcenia dokonał ks. prof. Józef Mandziuk.
Koncelebrowaną mszę św. odprawili: ks. prof. Józef Mandziuk, ks. kan. Tadeusz Bazylewicz – proboszcz parafii w Łomnie, ks. Adam Bednarek – proboszcz parafii w Cząstkowie Mazowieckim oraz ks. prałat Tadeusz Jaworski. Homilię składającą się z dwóch części wygłosili ks. kan. Tadeusz Bazylewicz i ks. prałat Tadeusz Jaworski, który zapoznał zgromadzonych z najważniejszymi faktami z życia i działalności społecznej Genowefy Zajączkowskiej.
W ramach programu dożynek odbyły się konkursy na najładniejszy wieniec dożynkowy wykonany z tegorocznych plonów i kwiatów, i na najlepsze ciasto, degustacja wyrobów przysmaków kuchni regionalnej i domowych wypieków oraz wystawa dorobku Koła, animacje, zabawy i konkursy.
Wszystkich uczestników dożynek, powitała prezes Koła Gospodyń Wiejskich – Genowefa Białowąs. Wśród zaproszonych gości byli m.in.: senator RP – Jan Żaryn, poseł na sejm RP – Jakub Stefaniak, wójt Gminy Czosnów – Antoni Krężlewicz, przedstawiciele Marszałka Województwa Mazowieckiego – Magdalena Biernacka i Radosław Rybicki.
Zasłużone działaczki i działacze Koła (w tym Janusz Zajączkowski) otrzymali okolicznościowe upominki przygotowane przez marszałka Województwa Mazowieckiego - Adama Struzika i wójta Gminy Czosnów – Antoniego Kręźlewicza.
Dożynki zakończyły się tradycyjną zabawą taneczną przy muzyce.
(k)
Foto: Henryk Ruszczyk
XXX
Genowefa Zajączkowska
(1921-2017)
Urodzona 12 marca 1921 roku w Cząstkowie. Córka Józefa Topolskiego i Franciszki Topolskiej z domu Szymborskiej. Ojciec Genowefy Zajączkowskiej od roku 1918 aż do śmierci w roku 1933 piastował funkcję sołtysa wsi gminnej Cząstkowa. Był także Przewodniczącym Komitetu budowy szkoły w Cząstkowie. Matka Franciszka, pochodziła z Małej Wsi, Parafia Leoncin.
Genowefa Zajączkowska wcześnie straciła swoich rodziców. Matka zmarła w trakcie kolejnego porodu. Genowefa miała wtedy 3 lata i trafiła pod opiekę babci Zofii Topolskiej. Ojciec, który w niedługim czasie po stracie pierwszej żony, ponownie się ożenił, zmarł gdy Genowefa miała 12 lat.
Genowefa będąc młodą dziewczynką przebywała na zmianę u licznych ciotek. Jej życie przypominało w tym okresie życie kopciuszka w domu złej macochy.
Pomocną dłoń okazał Genowefie w roku 1937 wujek Gołębiewski, który przyjął ją pod dach swojego domu, ofiarowując mimo swego kalectwa – utracił nogę w trakcie wojny bolszewickiej- opiekę i wsparcie.
18 kwietnia 1938 roku 17–letnia Genowefa Topolska poślubiła Hieronima Zajączkowskiego z Cząstkowa. Ich wspólne początki były bardzo trudne, młodzi zaczynali bowiem wspólne życie “od zera”. Ten okres, to czas poświęcony na zwalczenie chwastów na zaniedbanym polu. Oszczędności męża i własny las pomogły zbudować dwuizbowy domek i budynek gospodarczy. Jednakże wspólne życie zostało szybko przerwane wybuchem wojny. Już 1 sierpnia 1939r. Hieronim Zajączkowski zostaje powołany na ćwiczenia rezerwy, skąd 1 września rusza na wojnę.
Wojna przerwała krótki okres stabilizacji życiowej jaki udało się Genowefie osiągnąć po ślubie. Przyniosła czas niepewności, samotności i lęku o przyszłość swoją i dziecka. Narodziny pierwszego syna – wcześniaka przypadły na okres mrozów dochodzących do 30 stopni poniżej zera.
W tym czasie, czekając na jakąkolwiek wiadomość od męża, Genowefa przyjęła pod dach swojego domu wypędzoną przez Niemców rodzinę Hieronima.
Lęk o męża, brak jakiejkolwiek wiadomości o nim, życie w ciągłym strachu czyniły ten okres życia Genowefy niezmiernie trudnym i ciężkim. Gospodarstwo rolne należące do Agnieszki Zajączkowskiej matki męża i jej rodziny w Cząstkowie w czasie okupacji niemieckiej zajęła rodzina Schröderów. Niepewność i strach potęgowane były żywą aktywnością „szmuglerów“. W tym czasie Genowefa mieszkała przecież w Rzeszy półtora kilometra od granicy „wachy“ z Generalną Gubernią. Tam posiadała część areału gruntu.
Tymczasem mąż Hieronim wraz z cofającą się armią polską znalazł się w obozie dla internowanych na Węgrzech skąd został przewieziony do obozu pod Wiedniem a następnie został przetransportowany do Warszawy i osadzony na “Pawiaku“. Wrócił do domu w mundurze wojskowym na początku lipca 1940 r.
W czasie okupacji Zajączkowscy nadal prowadzili gospodarstwo rolne. Zatrudniali do pracy kuzyna mamy, który w ten sposób uniknął wysyłki na przymusowe roboty w głąb Rzeszy.
Pomimo niepewnej i ciężkiej sytuacji Genowefa z małżonkiem podejmowali ryzyko walki, która przybrała w tym okresie formę pomocy okazywanej partyzantom. Razem z mężem Hieronimem /członkiem AK/ przygotowywali żywność, którą pod osłoną nocy, wynurzający się z puszczy partyzanci zabierali oddalając się w głąb ciemności.
Owa pomoc skierowana była nie tylko w stronę partyzantów. W czasie okupacji Genowefa wysyłała paczki żywnościowe wujkowi męża - Skarbkowi, osadzonemu w obozie w Oświęcimiu. Ten dzielił się prowiantem z innymi współwięźniami.
Gdy zbliżali się Rosjanie, Niemcy wysiedlili mieszkańców Cząstkowa. Genowefa i Hieronim z dwoma synami uciekli do rodziny w Małej Wsi.
Powojenna egzystencja także nie była łatwa. Znowu zaczynali od zera. Po powrocie wiosną 1945r. zastali pusty plac. /budynki zostały spalone a urządzenia i zapasy siewne zostały wykopane przez złodziei./ W związku z planami zmuszania właścicieli gospodarstw rolnych do kolektywizacji, sytuacja materialna rodziny stawała się coraz bardziej trudna. Nakładane podatki i obowiązkowe dostawy produktów rolnych przewyższały uzyskane plony. Mąż Hieronim musiał dodatkowo pracować poza gospodarstwem /latem przy budowie wału przeciwpowodziowego, zimą przy wywózce drzewa z puszczy/. Te dodatkowe zajęcia pozwalały rodzinie, która nie wyrażała zgody na wstąpienie do spółdzielni “kołchozu”, na opłatę wygórowanych podatków i obowiązkowych dostaw.
Najgorsze pozostało jeszcze przed małżonkami. W tym okresie doszło do aresztowania Hieronima jako kułaka. Zarzucono mu “niesprawiedliwe traktowanie” kuzyna żony. Owo “niesprawiedliwe traktowanie” polegać miało na zatrudnieniu kuzyna na gospodarstwie z wynagrodzeniem w postaci produktów rolnych. Inicjatorem całego wydarzenia był przybyły zza Buga mąż kuzynki Genowefy, który w tym czasie pełnił rolę lokalnego “porządkowego” posiadającego powiązania warszawskie.
Dzięki pomocy wujka Skarbka i jego współtowarzysza z obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, który w tym okresie stał się znanym politykiem w rządach powojennych, udało się uratować Hieronima od więzienia, a może nawet i śmierci.
Po tak trudnych przeżyciach małżonkowie nie zaprzestali działalności dobroczynnej i pomocy potrzebującym. Genowefa wraz z mężem przyjęła pod własny dach wdowę po Widemajerze (pseudonim “Dzwonek”), który zginął podczas ataku na lotnisko bielańskie. Wdowa wraz z rodziną mieszkała nieodpłatnie u Genowefy i Hieronima przez osiem lat do chwili wybudowania włanego domu.
Po 56 roku sytuacja rodziny zaczęła się stopniwo poprawiać, choć oczywiście wychowanie czwórki dzieci oraz przeciwstawienie się kolektywizacji i związana z tym, obrona i walka z szykanami materialnymi nie były ostatnimi przeszkodami w życiu Genowefy.
Ciężka choroba męża i jego wielomiesięczny pobyt w szpitalu zmusiły Genowefę do podjęcia trudu samodzielnego i aktywnego działania. Podjęte aktywności skutkowały zamianą tradycyjnej, mało dochodowej gospodarki na nowoczesną owocowo-warzywną i hodowlaną. Owe zmiany przyniosły oczekiwane rezultaty.
Genowefa i Hieronim odnieśli także sukces w sferze rodzicielskiej. Czworo dzieci wychowali w duchu uczciwości, ciężkiej pracy, przekazując im najważniejsze wartości życiowe. Dzieci otrzymały wykształcenie i wsparcie materialne, które umożliwiło im godny start życiowy.
Mimo wielu obowiązków związanych z wychowaniem dzieci, ciężką pracą fizyczną w polu i domu, Genowefa znajdowała również czas na pracę społeczną.
W 1957 roku założyła Koło Gospodyń Wiejskich (KGW) w Cząstkowie Polskim, pozostając jego przewodniczącą przez 46 lat. I tu także okazała się znakomitą organizatorką. Wspaniale zrealizowała bogate założenia Koła Gospodyń Wiejskich oraz zintegrowała mieszkańców Cząstkowa Polskiego i okolicznych wsi - co znalazło wyraz w podsumowaniu obecnego Zarządu Koła Gospodyń Wiejskich.
Osiągnięciem Genowefy Zajączkowskiej wartym podkreślenia i uwypuklenia jest inicjatywa i wybudowanie budynku KGW i placu zabaw w Cząstkowie Polskim oraz działania służące integrowaniu i jednoczeniu mieszkańców okolicznych wsi.
W Jej bogatej działalności społecznej znajdują się różnorodne działania i prace na rzecz lokalnej społeczności, w tym działania o charakterze kulturalno-oświatowym, edukacyjnym i integracyjnym. Genowefa była organizatorką i inicjatorką wielu kursów dla mieszkańców okolicznych wsi (kursy gotowania, pieczenia, szycia, szydełkowania, haftowania), wycieczek (wycieczki krajoznawcze, kino, teatr) i imprez okolicznościowych.
Uczestniczyła wraz z mieszkańcami między innymi w Dożynkach Centralnych na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie. Co roku wraz z członkiniami KGW tworzyła niepowtarzalne w swym wyglądzie wieńce dożynkowe.
Jako przewodnicząca KGW gościła między innymi Prezesa Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca Emila Sandströma, Rządową delegację Republiki Kuby z Wicepremierem na czele.
Genowefa pełniła funkcję Radnej Gminnej Rady Narodowej Czosnowa oraz ławnika w Sądzie w Nowym Dworze Mazowieckim.
Była kobietą wielu talentów, jej pasją były książki, ponadto malowała, rysowała, szydełkowała oraz haftowała. Wykonała wiele pięknych makatek, serwet i obrusów zdobionych haftem Richelieu. Kilka z nich ofiarowała na ołtarz główny i kratkę komunijną w Kościele w Parafii Św. Mikołaja Biskupa w Łomnej. Jej prace zostały docenione również poza granicami kraju podczas jednej z wystaw w Holandii.
Umiejętności organizatorskie Genowefy, chęć poszerzania wiedzy, zwrócenie się w stronę innowacji i poszukiwanie nowych, skutecznych rozwiązań w różnych
sferach życia stały się dla Jej Dzieci inspirujące i pouczające Nie bała się wyzwań i nowinek technicznych, unowocześniania i wprowadzania zmian. Hodowała egzotyczny drób taki jak perliczki, czy karłowate kury. Uprawiała tytoń i paprykę. Pomagała także w sprowadzaniu małych kurcząt w celach hodowlanych do lokalnych gospodarstw.
Jej oczkiem w głowie był ogród i kwiaty, którymi zajmowała się do ostatniego roku życia. W 2012 roku wygrała konkurs gminy Czosnów: „Ogród moich marzeń“. Jej ukochane kwiaty to piwonie, krokusy, dzwonki i astry.
Genowefa Zajączkowska pomimo sędziwych lat i „reumatycznych“ dolegliwości do końca życia była samodzielna, pogodna i pełna ciepła. Zachowała pełną bystrość umysłu i sprawność fizyczną.
Zmarła w dniu 17 czerwca 2017 roku w Cząstkowie Polskim.
Jest pochowana w grobie rodzinnym na Cmentarzu Parafialnym w Łomnie.
Janusz Zbigniew Zajączkowski
