1 lutego 2014 r. w Centrum Prasowym Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich „Foksal” odbyła się konferencja poświęcona akcji „Burza” na kresach wschodnich. Omawiano także zagadnienia związane z 70. rocznicą utworzenia 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej.
Jednym z uczestników konferencji był Marcin Łada- wiceprezes ZG Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej. Brali w niej udział kombatanci i przedstawiciele świata nauki. Reprezentowane było także licznie środowisko wołyńskie. Współorganizatorami konferencji byli: Anna Lewak (Okręg Wołyński ŚZŻAK) i Hanna Dobrowolska (Solidarni 2010).
W społeczeństwie ciągle brakuje wiedzy o tym, że to właśnie na Wołyniu – 27 Wołyńska Dywizja Piechoty Armii Krajowej pierwsza w kraju rozpoczęła realizację planu „Burza”. Zdaniem prof. Władysława Filara- „Burza” na Wołyniu miała inny wymiar i przebieg niż późniejsze działania oddziałów AK na pozostałych terenach Polski. Przytaczamy niektóre fakty za prof. Filarem.
15 stycznia 1944 nastąpiła mobilizacja oddziałów konspiracyjnych AK i koncentracja w zachodniej części Wołynia. Pod bronią, gotowych do podjęcia działań przeciwko Niemcom stanęło ponad 6,5 tys. żołnierzy. 28 stycznia 1944 podjęto decyzję o powołaniu do życia przedwojennej 27 Dywizji Piechoty, którą wkrótce nazwano Wołyńską.
W okresie formowania i organizacji dywizji do marca 1944 r. przewagę miały zadania związane z obroną ludności polskiej przed atakami bojówek OUN i oddziałów UPA. W tym czasie rzezie ludności polskiej przybrały charakter masowy, a dezorganizacja okupacyjnej administracji sięgnęła szczytu. Oddziały dywizji prowadziły także działania przeciwko oddziałom niemieckim wyprowadzanym głównie z garnizonu we Włodzimierzu Wołyńskim.
Z początkiem marca dowództwo dywizji nawiązało łączność z dowództwem armii sowieckiej. Ustalono zasady współdziałania taktycznego w walce przeciw Niemcom. Dowództwo sowieckie wyraziło zgodę na respektowanie odrębności polskiej dywizji, uznając że ma ona swoje władze w Warszawie i Londynie. Dywizja walczyła przez wiele miesięcy. W lipcu znalazła się na Lubelszczyźnie gdzie zajęła: Firlej, Kamionkę, Lubartów, Kock, Michów, opanowując obszar o pow. 180 km kw. Do opanowanego obszaru weszły jednostki sowieckie. Na spotkaniu dowódców uzgodniono dalsze działania wojsk w kierunku na Warszawę. Niestety, 25 lipca dywizja została podstępnie rozbrojona przez sowietów pod Skrobowem.
27 WDP AK była największą jednostką partyzancką, która od stycznia do lipca 1944 r. działała nieprzerwanie jako zwarty i zorganizowany związek taktyczny. Zapoczątkowała operację „Burza” i najdłużej realizowała jej założenia na Wołyniu
i Lubelszczyźnie. Była swoistym fenomenem w polskim ruchu partyzanckim. Prowadząc walki przez ponad pół roku przeszła ok. 600 km, stoczyła ponad 60 bitew. Jej czyny przez wiele lat nie znajdowały godnego uznania, dlatego też dziś po 70 latach wracamy do tych wydarzeń, aby skromna cząstka historii walk o niepodległość Polski nie została zapomniana- mówi prof. Władysław Filar.
Podczas konferencji zebrani wysłuchali opowieści kombatantów- świadków tamtych wydarzeń. Wystąpili także historycy: prof. Wiesław Jan Wysocki, dr Dariusz Faszcza, dr Kazimierz Krajewski. Pamiątkowymi medalami nagrodzono osoby działające dla środowiska wołyńskiego m.in. Ewę Siemaszko i Andrzeja Łukawskiego.
Wszystkim osobom zainteresowanym tematyką kresową polecamy Kresowy Serwis Informacyjny: http://ksi.kresy.info.pl/
(M.Ł.)
Fot. Marcin Łada
