17 września 2024 r., z udziałem Marcina Łady – wiceprezesa ZG Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej w Muzeum Katyńskim w Warszawie odbyła się I Międzynarodowa Konferencja „Świadkowie i świadectwa zbrodni katyńskiej”.
Konferencja odbywała się w dwóch panelach. Pierwszy z nich wypełniły następujące prelekcje:
1. Przesłanie Roya Towersa do uczestników konferencji.
2. Prelekcja Davida Stewarta syna ppłk. Donalda B. Stewarta dotycząca zaszyfrowanych treści dotyczących zbrodni katyńskiej w listach amerykańskich jeńców wojennych.
3.Wykład dr. Hab. Witolda Wasilewskiego z IPN dotyczący zeznań ppłk. J.H. Van Vileta i kpt. D. Stevarta przed Komisją Maddena.
4. Wykład dr. Bartłomieja Bydonia dotyczący taśm Roya Towersa, jako dowodu w sprawie zbrodni katyńskiej.
5. Prelekcja Mariusza Winieckiego z Polsko-Amerykańskiej Fundacji Upamiętniania Obozów Jenieckich w Szubinie, dotycząca działalności konspiracyjnej jeńców wojennych.
6. Omówienie zagadnienia przekazania daru dla Muzeum Katyńskiego.
W drugiej części konferencji przedstawiono następujące zagadnienia:
7. Dyrektor Muzeum Katyńskiego Sebastian Karwat zaprezentował zbiory archiwalne, spośród których szczególnie cenny zbiór dokumentów z mogił określił mianem najcenniejszej kolekcji zgromadzonej w muzeum.
8. Dr Olgierd Ławrynowicz z Uniwersytetu Łódzkiego przedstawił potencjał i możliwości projektu badawczego „Leksykon Archeologii Katyńskiej”.
9. Prof. dr hab. Anna Drążkowska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu przedstawiła wybrane zagadnienia z problematyki konserwacji i renowacji artefaktów grobowych.
10. Prof. dr hab. Anna Izabella Zalewska z Uniwersytetu Łódzkiego przedstawiła zagadnienie niedokończonego programu badawczego zbrodni wojennych na Wschodzie. Konferencja zakończyła się dyskusją, w której żywy udział wzięli przedstawiciele rodzin katyńskich reprezentujący różne rejony Polski.
Najcenniejsze pamiątki
Podczas konferencji Dyrektor Muzeum Katyńskiego Sebastian Karwat podkreślił, że najcenniejsze pamiątki – relikwie pochodzą z dołów śmierci. Na ponad 30 tys. wydobytych przedmiotów w ok. 200 przypadkach można zidentyfikować ich właścicieli. Prace w tej dziedzinie nadal trwają, zagadnieniem identyfikacji przedmiotów zajmuje się Kacper Ciesielski. Niezwykłym skarbem jest również archiwum katyńskie, dokumenty gromadzone pieczołowicie przez ponad 30 lat. W tym roku polska lista dokumentów z Muzeum Katyńskiego trafiła na listę UNESCO - Pamięć Świata. Zbiór ten gromadzi obecnie największą listę dokumentów na świecie pochodzących z mogił. Dyrektor Karwat, archiwista, który od ponad 13 lat zajmuje się dokumentami archiwalnymi w Muzeum Katyńskim zachęca wszystkich do przekazywania pamiątek do tej placówki. Obecnie ponad 5 tys. dokumentów, to dary rodzin. Wśród nich są m.in. kartki pocztowe, korespondencja obozowa, a także tysiące kopii dokumentów. Ważną część zbiorów stanowią także relacje i wspomnienia rodzin, zebrano ich dotąd ponad 6 tysięcy. Zbór artefaktów obejmuje również ikonografię. Muzeum posiada kilkanaście tysięcy zdjęć. – Chcemy, aby każda Ofiara Zbrodni Katyńskiej była upamiętniona na fotografii – mówi Sebastian Karwat.
Dbajmy o to by historia nie zaginęła…
Związek Oficerów Rezerwy RP od lat kultywuje pamięć Katynia. Oprócz działań społecznych, które prowadzimy – tworzenia alei dębów katyńskich, wykładów, prelekcji, artykułów i różnych publikacji, dbamy o zachowanie pamięci również w materialny sposób. Wśród nas są osoby z Rodzin Katyńskich. Jedną z takich osób jest Pani kpt. w st. spocz. Zofia Biernacka, urodzona w 1928 r., Powstaniec Warszawski, ps. Zosia i Teresa, członek Koła ZOR RP w Starych Babicach. Zofia Biernacka ok. 2 lat temu przekazała za naszą sprawą, najdroższe rodzinne pamiątki do Muzeum Katyńskiego, m.in.: 2 listy jej ojca kpt. Feliksa Olbrysza z Kozielska, wiele historycznych zdjęć i archiwalnych, wojskowych dokumentów. Namawiamy wszystkich Państwa do takich działań. Przekazane artefakty są zakonserwowane w Muzeum, przetrzymywane w odpowiednich warunkach, a jak nas poinformował Dyrektor Karwat, są udostępniane nieodpłatnie naukowcom, autorom książek i osobom zainteresowanym propagowaniem historii zbrodni katyńskiej. Warto ochronić te niezwykłe pamiątki dla przyszłych pokoleń!
Gratulujemy Zarządowi Muzeum Katyńskiego organizacji niezwykle ciekawej międzynarodowej konferencji. Zagadnienie zbrodni katyńskiej jest materiałem bardzo szerokim i wszystko wskazuje na to, że również przyszłe pokolenia badaczy będą miały co robić w tym zakresie. Nowe możliwości badawcze, metody teledetekcyjne, zdjęcia lotnicze, satelitarne, systemy geografii przestrzennej, nie zostały jak dotąd w pełni wykorzystane. Dalsze badania są zatem pieśnią przyszłości i oby w czasach pokoju
i wzajemnego szacunku między narodami, którego wszyscy bardzo potrzebujemy, mogły być kontynuowane.
M.Ł
.