13 maja 2023 r., podczas Nocy Muzeów, wiceprezes ZG Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej - Marcin Łada, uczestniczył w oprowadzaniu grup zwiedzających zabytki Radiostacji Babice w Starych Babicach.
Na historycznej trasie radiostacji korzystał m.in. z materiałów edukacyjnych przygotowanych wcześniej przez członków babickiego Koła ZOR RP im. Obrońców Radiostacji Babice: Jerzego Bogdana Raczka i prof. Dariusza Śladowskiego.
Noc Muzeów jest wspaniałym corocznym wydarzeniem, które zapewne doceniają wszyscy biorący w nim udział. Tego dnia, a dokładniej wieczorem i nocą, zapraszają do siebie: muzea, galerie, instytucje kultury, urzędy itp. Organizatorzy przygotowują dla zwiedzających specjalne atrakcje, np. koncerty, poczęstunki, warsztaty, scenki rodzajowe, a nieraz nawet prawdziwe happeningi. Zwiedzanie możliwe jest przeważnie za darmo lub za symboliczną złotówkę.
Po raz pierwszy Noc Muzeów zorganizowano w 1997 r. w Berlinie. Do Polski impreza ta trafiła w 2003 r., najpierw do Poznania, a rok później do Warszawy i Krakowa. Dziś Noc Muzeów organizowana jest w ponad 120 miastach Europy, także w Paryżu i Amsterdamie.
Do Starych Babic impreza trafiła rok temu, inicjatorem przeszczepienia jej na lokalny grunt był Jarosław Chrapek, specjalista ds. historycznych Domu Kultury Stare Babice. Jego pomysł spotkał się z życzliwością Janusza Czai – dyrektora Domu Kultury, który włączył placówkę do Nocy Muzeów. Patronat Honorowy nad całością działań dotyczących 100-lecia Radiostacji Babice objął Wójt Gminy Stare Babice Sławomir Sumka.
Podczas tegorocznej Nocy Muzeów grupy zwiedzających tereny radiostacji oprowadzali po pamiątkach historycznych: wiceprezes ZG ZOR RP Marcin Łada i członkowie stowarzyszenia Park Kulturowy Transatlantycka Radiotelegraficzna Centrala Nadawcza: Jarosław Chrapek i Jarosław Gawryszewski. Od godz. 17:00 do 20:00 zorganizowano 4 dwugodzinne spacery. Przy ul. Leskiego (na Boernerowie) powstał w mikrobusie punkt informacyjny, który obsługiwali pracownicy Domu Kultury. Tereny radiostacji odwiedziło ponad 90 osób.
Ciekawostki historyczne
Przypomnijmy, że Radiostacja Babice, a dokładniej Transatlantycka Radiotelegraficzna Radiostacja Babice obchodzi w tym roku 100-lecie swojego powstania. Uruchomiono ją 17 listopada 1923 r. i instalacja ta dawała Polsce łączność z całym świtem. Wojska niemieckie wysadziły ją 16 stycznia 1945 r.
Szlak Turystyczny Radiostacji Babice (dawna droga wewnętrzna radiostacji) wyposażony jest obecnie w tablice informacyjne, które powstały dzięki współpracy babickiego samorządu z dzielnicą Bemowo. W przygotowaniu tablic, opracowaniu tekstów i wykonaniu zdjęć uczestniczył społecznie, oprócz innych autorów tego dzieła, wiceprezes Marcin Łada. Przedstawiają one historyczne fotografie i ciekawostki związane z budową radiostacji i jej działaniem.
Przybyłe osoby interesowały się budową 10 wież radiostacji. Duże wrażenie na zwiedzających wywierał fakt, że ich wysokość (blisko 130 m) odpowiadała wysokości tarasu widokowego Pałacu Kultury i Nauki. Rozpiętość nóg wież (ok. 24 m) najlepiej obrazują obecnie zachowane podstawy wieży nr 7, znajdujące się na wzniesieniu, skąd doskonale widoczne są cztery fundamenty każdej z nóg i elementy stalowych konstrukcji.
Duże zainteresowanie, zwłaszcza najmłodszych uczestników spaceru historycznego, wzbudzały budki wartownicze, tzw. czuwajki, które zostały obecnie całkowicie odsłonięte po tegorocznym wycięciu drzew. Przez tereny radiostacji będzie przechodzić bowiem linia gazowa i miejsce to zostało już wstępnie przygotowane pod tę inwestycję. Budki wartownicze mają, naszym zdaniem, jedyną, niepowtarzalną w Polsce konstrukcję. Beton, mimo upływu 100 lat i działań wojennych, doskonale zachował się do naszych czasów. Wewnątrz widać ślady wentylacji i instalacji grzewczej. Uwagę zwraca również estetyka tych małych budowli.
Ostatnim elementem historycznym na trasie spaceru podczas Babickiej Nocy Muzeów był betonowy odciąg lin radiostacji przy ul. Mjr. H. Dobrzańskiego „Hubala” i pierwsza tablica informacyjna, która powstała dzięki staraniom babickiego Koła ZOR RP ponad 10 lat temu. W jej przygotowaniu uczestniczyli: Jerzy Bogdan Raczek, prof. Dariusz Śladowski i Marcin Łada. Dużą pomoc w realizacji tego dzieła okazała wówczas Jolanta Stępniak, ówczesna Z-ca Wójta Gminy Stare Babice.
W dalszych latach Jerzy Bogdan Raczek opracował tekst kolejnej tablicy, tym razem dotyczyła ona budynku radionadawczego Radiostacji Babice i pierwszej depeszy wysłanej do USA przez Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego. Tablica również znajduje się na historycznym szlaku radiostacji.
Osoby przemierzające szlak Radiostacji Babice zadawały pytania o perspektywy powstania muzeum radiostacji. Jest to obecnie marzenie babickich patriotów skupionych w różnych środowiskach. Aby zrealizować to zadanie naza organizacja współpracuje z samorządem gminy Stare Babice, stowarzyszeniem Park Kulturowy Transatlantycka Radiotelegraficzna Centrala Nadawcza i innymi organizacjami. Pewne szanse na realizację budowy muzeum są, o czym może świadczyć opinia Komisji Kultury i Dziedzictwa Narodowego Sejmiku Województwa Mazowieckiego, która bardzo przychylnie odnosi się do tego projektu i apeluje do wszystkich ludzi dobrej woli o podjęcie wszelkich działań umożliwiających realizację planów budowy „Centrum Nauki Radiostacja Babice”. Kto wie, może zatem za kilka lat będziemy mogli spotkać się podczas Nocy Muzeów w prawdziwym muzeum w Starych Babicach?
Całym sercem za tym pomysłem opowiadają się członkowie babickiego Koła ZOR RP. Muzeum, które przedstawiało by rozwój łączności w Polsce i na świecie, w aspektach: historycznym, współczesnym i przyszłościowym, było by wspaniałą placówką edukacyjną i naukową. Wśród osób zwiedzających tereny radiostacji byli podczas Nocy Muzeów przedstawiciele NASK czyli Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej – Państwowego Instytutu Badawczego, którego misją jest poszukiwanie i wdrażanie rozwiązań służących rozwojowi sieci teleinformatycznych w Polsce. Nie na darmo mówi się, że Internet powstał w Babicach już 100 lat temu, bo przecież Radiostacja Babice stworzyła właśnie pierwszą możliwość bezpośredniej światowej komunikacji bezprzewodowej, choć oczywiście w nieco inny niż współcześnie sposób. Stąd zainteresowanie dużej grupy zwiedzających, a wśród nich także naukowców. Trzymajmy zatem kciuki za powstanie muzeum, a dokładniej „ Centrum Nauki Radiostacja Babice”!
MŁ.
Fot. Karolina Gwarek, zdjęcia historyczne – zbiory Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu
