7 marca 2022 r., wiceprezes ZG Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej - Marcin Łada, przeprowadził w Szkole Podstawowej w Koczargach Starych, dwie prelekcje historyczne, poświęcone największej inwestycji II Rzeczypospolitej w dziedzinie radiokomunikacji - Radiostacji Transatlantyckiej Babice.
Jednym z głównych nurtów działania naszej organizacji jest popularyzacja wiedzy historycznej, dlatego też chętnie włączyliśmy się do działań zmierzających do nadania szkole godnego patrona.
Szkoła Podstawowa w Starych Koczargach (Gm. Stare Babice) wybiera swojego patrona. Zgłoszono 5 propozycji, wśród których znaleźli się: błogosławiony kard. Stefan Wyszyński - Prymas Polski, prof. Jadwiga Kobendza - założycielka Kampinoskiego Parku Narodowego, prof. Simona Kossak - ekolożka, kpt. Krystyna Chojnowska -Liskiewicz - żeglarka i Radiostacja Transatlantycka Babice. Obecnie komitety organizacyjne przedstawiają społeczności szkolnej sylwetki poszczególnych patronów, a w późniejszym czasie nastąpi podsumowanie wszystkich działań. Wybory patrona szkoły zaplanowano na 9 czerwca 2022 r.
Wiceprezes ZG ZOR RP Marcin Łada, prezes babickiego Koła ZOR RP im. Obrońców Radiostacji Babice, zainaugurował działania prowadzące do wyboru patrona szkoły. W przystępny sposób, korzystając z wielu historycznych i współczesnych ilustracji przedstawił społeczności szkolnej historię i znaczenie Radiostacji Babice.
Radiostacja Transatlantycka Babice była cudem przedwojennej techniki, zapewniła Polsce stałą łączność międzykontynentalną, a także była dowodem powrotu Polski na mapy świata. Rzeczpospolita, która odzyskała niepodległość w 1918 r. udowodniła, że w krótkim czasie jest w stanie dokonać ogromnej, supernowoczesnej (jak na tamte czasy) inwestycji, która postawiła nasz kraj w rzędzie najbardziej rozwiniętych państw świata. Radiostacja Babice, której koszt budowy szacuje się na ok. 3 mln dolarów, została uruchomiona 17 listopada 1923 r. Jej powstanie było efektem współpracy ówczesnego Ministerstwa Poczt i Telegrafów z amerykańską firmą Radio Corporation of America. Na terenie gminy Stare Babice (oraz warszawskich dzielnic Bemowo i Bielany) powstała największa radiostacja w Europie, druga w świecie po amerykańskiej, wykorzystująca najnowocześniejsze osiągnięcia światowej techniki radiowej. Dzięki tej inwestycji Polska uzyskała po raz pierwszy bezpośrednią łączność z całym światem. Stacja nadawcza zajmowała teren o długości ok. 4 km i rozciągała się od miejscowości Latchorzew aż po Wawrzyszew, w jej skład wchodziło między innymi 10 wież o wysokości blisko 130 m, własna elektrownia i budynki techniczne.
Działalność Radiostacji Babice miała ogromne znaczenie strategiczne dla nowo odrodzonego Państwa Polskiego. Umożliwiła uniezależnienie się od zagranicznych środków komunikacji, a ponadto dzięki bezpośredniej łączności z Giełdą Nowojorską, była stymulatorem międzynarodowego handlu i przynosiła gospodarce polskiej nieocenione korzyści. Z Radiostacji Babice korzystali zarówno politycy, nadając i odbierając depesze dyplomatyczne, osoby powiązane z finansami i handlem, jak i zwykli obywatele, którzy pragnęli kontaktować się z Polonią Amerykańską lub też z naszymi rodakami na innych kontynentach świata. Z radiostacji korzystali także klienci zagraniczni, bowiem szybkość działania Transatlantyckiej Radiostacji Babice i jakość połączeń sprawiła, że w czasach międzywojennych Polska wygrywała przetargi na dostarczanie depesz międzynarodowych i międzykontynentalnych.
Stąd nadawało Polskie Radio! W latach trzydziestych obok wież transatlantyckich pobudowano wieże i nadajniki do łączności na falach krótkich, dzięki którym nadawano audycje Polskiego Radia dla Zagranicy, czyniąc z Babic największy ośrodek radionadawczy w Polsce. Do dziś na skalach przedwojennych odbiorników radiowych np. marki „Elektrit” znajdziemy obok Paryża, Wiednia czy Rzymu – nazwę Babice – świadczącą o znaczeniu tej radiostacji w międzynarodowym świecie radiowym.
Po wybuchu II wojny światowej tereny Radiostacji Babice wraz z zachodnim przedpolem Warszawy stały się areną zaciętych walk. 1 września 1939 roku Radiostacja nadała w świat komunikat o napaści Niemiec na Polskę i funkcjonowała nieprzerwanie do 8 września 1939 roku. Te tereny walk określane były w późniejszych opracowaniach historycznych, jako Polskie Termopile z uwagi na niezwykłe bohaterstwo żołnierzy Wojska Polskiego, którzy utrzymywali babicką pozycję przez 2 tygodnie. Szczególnie zasłużył się tu III batalion 26. pułku piechoty (z V Dywizji Piechoty „Dzieci Lwowskich) pod dowództwem mjr. Jacka Decowskiego oraz reprezentacyjny Batalion Stołeczny. Pozycja „Babice/ Boernerowo” została poddana 27 września, kilka godzin później Warszawa ogłosiła kapitulację. Wielu obrońców Radiostacji Babice poległo, spoczywają dziś m.in. na Cmentarzu Wojennym w Starych Babicach. Wielu dostało się do niewoli, jak chociażby dowódca obrony babickiego odcinka - mjr. Jacek Decowski, który zmarł w niewoli w oflagu VIIA w Murnau.
W przeddzień wyzwolenia Warszawy, 16 stycznia 1945 roku wieże antenowe oraz budynki techniczne: zostały wysadzone przez wycofujące się wojska niemieckie. Fala detonacyjna była tak potężna, że w położonych kilka kilometrów dalej domach z okien powypadały szyby, a cała ziemia w promieniu kilku kilometrów drżała od walących się stalowych konstrukcji.
1 grudnia 2017 pozostałości Transatlantyckiej Centrali Nadawczej zostały wpisane do rejestru zabytków województwa mazowieckiego. Podobna stacja, wykonana wg tych samych patentów technicznych, ale nieco mniejsza od tej, która była w Babicach, istnieje do dziś w Grimeton w Szwecji. Jest w niej obecnie muzeum i ośrodek dydaktyczny, a całość została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Zachęcamy społeczność szkolną (uczniów, nauczycieli i rodziców) do oddania głosu na Radiostację Transatlantycką Babice. Radiostacja Babice stanowi nasze dziedzictwo kulturowe, jest ściśle związana z historią Ziemi Babickiej, a jednocześnie powiązana jest historią z Europy i świata. Ten patron zawiera w sobie aspekty historyczne, ekonomiczne, kulturalne, a także naukowe związane z dziedziną współczesnej tele i radiokomunikacji. Warto wiedzieć, że wojskowa technika łączności nadal używa fal superdługich (takich jak niegdyś Radiostacja Babice) do kontaktu ze współczesnymi okrętami podwodnymi.
Radiostacja Transatlantycka Babice jest Patronem niepowtarzalnym i unikatowym.
W przyszłym roku obchodzimy 100 rocznicę uruchomienia Radiostacji Transatlantyckiej Babice. Społeczność szkolna wybierając na patrona szkoły Radiostację Babice odda należy hołd jej twórcom, a także obrońcom z 1939 r. i będzie kontynuować ich pamięć w dalszych latach. Oprócz wartości niematerialnych, duchowych, taki patron daje możliwość nawiązania kontaktów m.in. ze wszystkimi radiostacjami na świecie, z którymi współpracowała Radiostacja Babice (New York ,Tokyo, Grimeton, Buenos Aires, Rio De Janeiro, Kair, Beirut), są tam obecnie często placówki muzealne i naukowe.
Otwierają się możliwości współpracy naukowej, wymiany młodzieżowej i wspólnych kontaktów z pobliskimi krajami. Kontakty te zrodzą się na polu wspólnej historii, m.in. z Niemcami – gdzie w pobliżu Monachium są pozostałości Oflagu VIIA - Murnau i Polski Cmentarz Wojenny, na którym spoczywa babicki bohater- mjr Jacek Decowski. Nawiązane zostaną kontakty ze Szwecją, gdzie w Grimeton działa muzeum radiostacji (bliźniaczej do babickiej). Kontakty takie pobudzą zainteresowanie młodzieży językami obcymi oraz zainteresowania historyczne i kulturalne.
Ten patron otwiera także możliwość współpracy z polskimi placówkami naukowymi, która zaowocują powstaniem szkolnych kół zainteresowań nowoczesną techniką radiową i telekomunikacyjną – spowoduje to m.in. współpraca z Politechniką Warszawską, Wojskową Akademią Techniczną - Wydziałem Elektroniki i innymi placówkami naukowymi zajmującymi się elektroniką i telekomunikacją.
Reasumując – Radiostacja Babice może dać naszym uczniom wprost nieograniczone możliwości rozwoju i pobudzi zainteresowania zarówno historią jak i najnowszą techniką światową. Wykorzystajmy tę szansę! Głosujmy na Radiostację Transatlantycką Babice!
M.Ł. Foto: Lidia Bednarz
