Członkowie Koła Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej w Krakowie zapalili znicze na symbolicznej mogile powstańców styczniowych w związku ze zbliżającą się 157 rocznicą bitwy pod Skałą (5 marca 1863).
Mogiła została urządzona w 1953 r., w dziewięćdziesiątą rocznicę powstania. Przeniesiono wówczas z grobu zbiorowego na cmentarzu w Skale prochy pochowanych powstańców i złożono w powstańczej mogile pod zamkiem w Pieskowej Skale.
Po potyczce w dniu 4 marca 1863 roku w Pieskowej Skale Generał Marian Langiewicz wraz z powstańcami dotarł około północy do Skały, gdzie na cmentarzu obozowali Rosjanie. Oddziały polskie prowadzone osobiście przez Langiewicza i generała Antoniego Jeziorańskiego po trzygodzinnej walce wyparły Rosjan. W nocnej walce 5 marca poległo 23 powstańców. Wśród poległych znajdował się akademik Stefan Zaleski oraz Ukrainiec Andrij Potebnia. W pamiętnikach generała Jeziorańskiego można odczytać opis śmierci A. Potebni. „Moskali na cmentarzu znajdowało się dwie roty - stracili 17 zabitych. Ilu było rannych - nie wiadomo, gdyż zabrali ich ze sobą. „Przed parą dni w drodze do w Warszawy spotkał nasz oddział. Ugodzony kulą w piersi żył jeszcze czas jakiś. Wniesiono go do domu cmentarnika. Byłem przy zgonie jego - umierał spokojnie. Ostatnie jego słowa były: - Niech Bóg Was wspiera w walce przeciw tyranom. Polegli powstańcy zostali pochowani w zbiorowej mogile na miejscowym cmentarzu."
Pierwotnie (za czasów PRL-u) podkreślono rosyjskie pochodzenie i pisownie nazwiska Potiebni. Ówczesny napis na płycie nagrobnej głosił: TU SPOCZYWA SZEŚĆDZIESIĘCIU PIĘCIU NIEZNANYCH POWSTAŃCÓW POLSKICH Z 1863 ROKU A WŚRÓD NICH ROSJANIN KAPITAN ANDRZEJ AFANASJEWICZ POTIEBNIA KTÓRY KRWIĄ SWOJĄ UŚWIĘCIŁ PRZYMIERZE MIĘDZY POLAKAMI I ROSJANAMI WIECZNA CHWAŁA BOJOWNIKOM ZA WASZĄ I NASZĄ WOLNOŚĆ. W 2000 r., w obecności przedstawicieli Konsulatu Generalnego Ukrainy w Krakowie, wymieniono starą tablicę nagrobną na nową. Umieszczono na niej informacje dotyczące narodowości i pisowni nazwiska Potebnia. Na nowej granitowej płycie pojawił się napis
TU SPOCZYWA 65 POWSTAŃCÓW POLSKICH Z 1863 ROKU WŚRÓD NICH AKADEMIK STEFAN ZALESKI I UKRAINIEC ANDRIJ POTEBNIA BYŁY OFICER WOJSK ROSYJSKICH WSPÓŁPRACOWNIK ALEKSANDRA HERCENA W HOŁDZIE BOJOWNIKOM/ WALKI ZA WASZĄ I NASZĄ WOLNOŚĆ.
Korzystając z bezpośredniego sąsiedztwa oddano honory także bohaterom pochodzącym z pobliskiej Skały, która z racji swojego położenia na granicach Małopolski często miała kluczowe znaczenie w historii Rzeczypospolitej. Skała jest jednym z najstarszych miast Małopolski. W pisowni łacińskiej notowane było jako Scala lub Magna Schala, a nazwę swą wywodzi zapewne od skalistego wzniesienia nad malowniczą Doliną Prądnika.
Już w początkach XIII wieku była wymieniana jako miejsce , o które zacięte walki toczyli między sobą książęta piastowscy, pretendenci do tronu krakowskiego. W 1228 r. w pobliżu grodu odbyła się bitwa pod Skałą między wojskami namiestnika Krakowa, księcia Henryka Brodatego a siłami mazowieckimi pod wodzą księcia Konrada Mazowieckiego.
W 1794 r. po bitwie racławickiejTadeusz Kościuszko rozkazał założyć obóz wojskowy, który miał za zadanie zabezpieczyć komunikację w północnej części województwa. 18 maja 1794 roku doszło do bitwy z wojskami pruskimi, które przejściowo zajęły obóz i miasto. Po III rozbiorze Rzeczypospolitej Skała znalazła się na krótko pod panowaniem austriackim. Od 1809 r. należała do Księstwa Warszawskiego, po czym decyzją kongresu wiedeńskiego w 1815 roku włączono ją do Królestwa Polskiego, zależnego od Rosji.
W 1863 r. okolice Skały były ośrodkiem działalności i walk oddziałów powstańczych, początkowo Apolinarego Kurowskiego, który założył obóz wojskowy w pobliskim Ojcowie, a następnie gen. Mariana Langiewicza.
Piotr Koziński
