Wystawę do Starostwa sprowadził z Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu wiceprezes ZG Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej Marcin Łada, który prowadzi w Ożarowie Mazowieckim społeczne lekcje historii dla młodzieży, opowiadając uczniom o różnych aspektach Powstania Warszawskiego.
Można ja zobaczyć na pierwszym piętrze budynku Starostwa Powiatowego Warszawskiego Zachodniego w Ożarowie Mazowieckim.
Ekspozycja pokazuje drogę żołnierzy Armii Krajowej: z walczącej Warszawy do obozów jenieckich (w tym do obozu przejściowego w Ożarowie Maz.), pobyt w niewoli i chwile wyzwolenia. Zobaczymy tu wiele historycznych zdjęć, przejmujących portretów ludzkich, wiele pięknych twarzy dawnej młodzieży, która pragnęła wolności i walczyła o wolność…
Wiele zdjęć przedstawia naszych rodaków w niewoli. Warto wiedzieć, że nigdy wcześniej w historii wojen, do niewoli nie trafiła tak specyficzna grupa, jak Powstańcy Warszawscy. Wśród nich byli nie tylko dorośli mężczyźni, ale także trzytysięczna grupa dziewcząt i kobiet- żołnierzy AK, a także około tysiąca chłopców. Najmłodsi jeńcy mieli zaledwie 10 lat. Wobec kobiet i nieletnich Niemcy nie stosowali taryfy ulgowej.
Powstańców zamknięto w przepełnionych, drewnianych barakach znajdujących się zwykle w najgorszych sektorach obozów (lepsze warunki panowały jedynie w oflagach – obozach dla oficerów). Budynki te były przeważnie brudne, zapluskwione i pozbawione energii elektrycznej. Trudno było o wodę i opał zwłaszcza zimą.
Obozowe racje żywnościowe były bardzo mizerne, poniżej minimalnych norm biologicznych. Sytuację nieco ratowały paczki żywnościowe przesyłane do obozów. Troska o stan zdrowia powstańców spoczywała głównie na samych jeńcach. Wśród nich byli lekarze, pielęgniarki i sanitariusze, którzy pracując pod nadzorem niemieckim zmagali się z brakiem lekarstw i środków opatrunkowych. Dzięki pełnej poświęcenia opiece powstańczego personelu medycznego, wielu jeńców ocaliło zdrowie i życie.
Podczas pobytu w niewoli powstańcy tworzyli ruch oporu, organizowali ucieczki. W miarę możliwości prowadzili także działalność kulturalno-oświatową, religijną i sportową, aby wypełnić dni niewoli jakimś działaniem. Aktywność ratowała przed załamaniem psychicznym i dawała nadzieję na lepsze jutro.
Na wystawie znajdziemy także akcenty z Ożarowa Mazowieckiego. Tu przecież, w dworku Reicherów podpisano akt zakończenia walk w Powstaniu Warszawskim, tu działał także (w Fabryce Kabli) obóz przejściowy dla żołnierzy AK, przez który przeszło ponad 11 tys. powstańców.
Twórcami wystawy są pracownicy naukowi Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu: Piotr Stanek (scenariusz i teksty wystawy), Marek Krajewski (projekt graficzny), Maria Woźna (redakcja). Wystawę w Starostwie zorganizował Marcin Łada wiceprezes ZG Związku Oficerów Rezerwy RP.
Serdeczne podziękowania za eksponowanie wystawy w Starostwie składamy Pani Dyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu dr. Violetcie Rezler-Wasielewskiej. Wystawa będzie czynna do 10 października, w godzinach pracy urzędu.
M. Ł.
