17 czerwca 2024 r., z okazji 650 – lecia nadania praw miejskich Nowemu Dworowi Mazowieckiemu, muzeum miasta prowadzone przez Miejską i Powiatową Bibliotekę Publiczną w Nowym Dworze Mazowieckim, zorganizowało konferencję historyczną zatytułowaną „Pomiędzy wiekami”. Jednym z prelegentów konferencji był płk rez. Alfred Kabata – prezes ZG Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej.
Wśród słuchaczy przybyłych na konferencję był ppłk w st. spocz. Janusz Zajączkowski - prezes Okręgu Mazowieckiego i członek ZG ZOR RP.
Prelegentów i słuchaczy konferencji historycznej, która odbyła się w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej w Nowym Dworze Mazowieckim, powitała jej dyrektor Ewa Borkowska.
Głos zabrał również Sebastian Sosiński – burmistrz Nowego Dworu Mazowieckiego, który podziękował za przygotowanie konferencji.
Prelegentami podczas konferencji byli:
- ks. Andrzej Bołbot - „Prawosławie wczoraj i dziś”
- Janusz Gołąb - „Społeczność ewangelicka w Nowym Dworze w latach 1782-1939”
- płk rez. Alfred Kabata - „Wojsko Polskie w Nowym Dworze Mazowieckim po odzyskaniu niepodległości przez Polskę"
- Maria Możdżyńska - „Społeczność żydowska w Nowym Dworze"
- dr Piotr Oleńczak - „Nowy Dwór na mapie Mazowsza w XVIII i XIX wieku”
- ks. Arkadiusz Rakoczy - "Społeczność katolicka w Nowym Dworze"
Konferencję prowadził dr Bartłomiej Bydoń – pracownik naukowy Muzeum Katyńskiego.
W swoim wystąpieniu płk rez. Alfred Kabata mówił m.in. o utworzeniu w Twierdzy Modlin Obozu Warownego i portu Marynarki Wojennej w 1918 r. Nowy Dwór Mazowiecki był podgarnizonem Garnizonu Modlin. W podgarnizonie Nowy Dwór Mazowiecki stacjonował od marca 1921 r. Batalion Maszynowy Saperów (od 15 stycznia 1925 r. Batalion Elektrotechniczny). Podczas wojny polsko – bolszewickiej w Modlinie stacjonowała 5 Armia WP dowodzona przez gen. Władysława Sikorskiego, którego kwatera główna w 1920 r. mieściła się w koszarach na terenie Nowego Dworu Mazowieckiego.
Płk rez. Alfred Kabata przedstawił też nazwiska najbardziej znanych i zasłużonych oficerów wywodzących się z Batalionu Elektrotechnicznego. W tym gronie są:
- gen. dyw. Tadeusz Kossakowski - dowódca Batalionu Maszynowego Saperów w latach 1921 – 1924, później m. in. Szef Zaopatrzenia Inżynierii, Dowódca Broni Pancernych MSWojsk., Dowódca Saperów MSWojsk., najstarszy cichociemny (w chwili lądowania w kraju miał ponad 56 lat), uczestnik powstania warszawskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, od 2019 r. patron 2 Mazowieckiego pułku saperów.
- gen. bryg. Jerzy Przemysław Morawiccz – w Batalionie Elektrotechnicznym w latach 1934 -1937, w latach 1985 – 1990 ostatni Minister Spraw Wojskowych Rządu RP na Uchodźstwie, w sierpniu 1990 r. mianowany gen. bryg., zmarł 21 listopada 1994 r. w Londynie, jego prochy pochowano 23 lipca 1996 r. na cmentarzu w Nowym Dworze Mazowieckim.
- płk Mieczysław Niedzielski - w Batalionie Elektrotechnicznym w latach 1924- 1931 a później 1938 – 1939, podczas powstania warszawskiego komendant II Obwodu Żoliborz ps. „Żywiciel”. Zmarł w 1980 r. w USA, w 1992 r. jego prochy sprowadzono do Polski i pochowano na Powązkach Wojskowych.
- płk Ryszard Zyms – ostatni dowódca Batalionu Elektrotechnicznego w latach 1937 – 1939, po klęsce wrześniowej działalność konspiracyjna w ZWZ i AK; m.in. szef saperów Komendy Głównej AK.
- mjr Jan Górski – w Batalionie Elektrotechnicznym w latach 1927 – 1930 oraz 1934 -138, po klęsce wrześniowej w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, współtwórca utworzenia systemu łączności z krajem, polegającego na zrzucaniu do Polski przeszkolonych (głównie w dywersji, łączności i wywiadzie) spadochroniarzy, zwanych „cichociemnymi”.
- prof. Józef Kosacki (kpt. WP) – w Batalionie Elektrotechnicznym w latach 1934 – 1935, naukowiec, po klęsce wrześniowej w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. W 1941 r. wynalazł ręczny wykrywacz min,po pewnych modyfikacjach stosowany był w wielu armiach aż do lat XX wieku. W 1947 r. wrócił do Polski. Od 2005 r. jego imię nosi Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej we Wrocławiu.
- Mieczysław Bekker – w Batalionie Elektrotechnicznym w latach 1929 – 1931, por. WP, ppłk Sił Zbrojnych Kanady, konstruktor pojazdu księżycowego Lunar Roving Vehicle, który w 1971 wylądował na księżycu w ramach programu Apollo 15.
- por. inż. Władysław Sieprawski – posiadał przydział mobilizacyjny do Batalionu Elektrotechnicznego. W 1925 odbywał w stopniu por. rez. ośmiotygodniowe ćwiczenia żołnierzy rezerwy, a w 1931 r. brał udział w modernizacji elektrowni „Narew” w Modlinie. Konstruktor, autor kilkudziesięciu wynalazków technicznych (do 1964 r. opatentował 36 wynalazków i projektów racjonalizatorskich). Jako jeden z pierwszych Polaków zajmował się utrwalaniem i odtwarzaniem dźwięków, twórca adapterów stereofonicznych. Pracował nad stworzeniem filmu barwnego i w roku 1920 zgłosił w urzędzie patentowym RP sposób wykonywania i reprodukowania filmów kolorowych.
Konferencji towarzyszyła wystawa czasowa zatytułowana „Nowy Dwór na starej fotografii”.
(k)
Foto: B. Malewska i PiMBP w Nowym Dworze Mazowieckim
