W dniach 15 – 16 września 2016 r. w Centralnej Bibliotece Wojskowej i w Muzeum Katyńskim w Warszawie, w ramach obchodów 77 rocznicy agresji sowieckiej na Polskę, zorganizowano przedsięwzięcie naukowe w dwóch odsłonach zatytułowane „Pamięć nie dała się zgładzić”. Podczas seminariów Zarząd Główny Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej reprezentował Artur Błoński.
Na przedsięwzięcie składały się: międzynarodowe seminarium naukowe „Kresy we krwi 1939. Pamięci Jerzego Łojka”, zorganizowane 15 września 2016 r. w Centralnej Bibliotece Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie oraz odbywająca się dzień później konferencja „Historia żywa – Kresy 1939”, przygotowana przez Muzeum Katyńskie.
Seminarium w Centralnej Bibliotece Wojskowej zostało zadedykowane pamięci prof. Jerzego Łojka (syna zamordowanego w Katyniu majora Leopolda Łojka), opozycjonisty związanego z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym, redakcją GŁOS-u i niepodległościowym nurtem Solidarności. Profesor Jerzy Łojek był pierwszym historykiem w kraju, który w poczuciu obowiązku pamięci o swym Ojcu i sowieckich zbrodniach, pisał w PRL poza cenzurą o rozbiorze Polski we wrześniu 1939 roku, chcąc odkłamać komunistyczną propagandę. Osobie i dokonaniom profesora została także poświęcona ekspozycja okolicznościowa, prezentowana podczas seminarium.
Prelegenci występujący w Centralnej Bibliotece Wojskowej podkreślali, że data 17 września przypomina o bolszewickim systemie i ideologii, która doprowadziła do tragedii milionów.
W seminarium uczestniczyli m. in.: podsekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, prof. dr hab. Wojciech Fałkowski, dyrektor Muzeum Katyńskiego, dr Ewa Kowalska, dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej, dr Jan Tarczyński, dyrektor generalny Służby Więziennej gen. Jacek Kitliński, Komendant Główny Straży Granicznej ppłk Marek Łapiński, przedstawiciel Komendy Głównej Policji, mł. insp. Daniel Głowacz. Jednym z prelegentów był dr Paul Latawski z Wielkiej Brytanii, który przypomniał o faktach związanych z sowiecką agresją przeciwko Polsce. Świadczą o niej m.in. dokumenty z brytyjskich archiwów. Poruszył on również szereg tematów dotyczących zaangażowania, stanowiska i postawy sojuszników w pierwszym okresie wojny obronnej Polski na tle porozumień.
Na wystawie przygotowanej przez Służbę Więzienną wraz z Fundacją „Historia Zza Krat - Ocalić Od Zapomnienia" można było zobaczyć m.in. broń palną (ze zbiorów własnych Jacka Moczulskiego i Pawła Mitury) i broń białą będącą na wyposażeniu Straży Więziennej, unikalne archiwalne zdjęcia, akty prawne, dokumenty, przepisy i regulaminy więzienne, egzemplarze wydawnictw więziennych, oznaki służby i odznaki szkolne z okresu międzywojennego, oraz elementy umundurowania uzbrojenia i wyposażenia.
########################
Następnego dnia, 16 września 2016 r. w Muzeum Katyńskim w warszawskiej cytadeli, podczas inauguracji konferencji naukowej „Historia żywa - Kresy 1939", p.o. Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk odznaczył Muzeum Medalem „Pro Patria”. W wigilię tej strasznej rocznicy 17 września, w której podeptano wszelkie zasady i umowy międzynarodowe jesteśmy wdzięczni przede wszystkim Rodzinie Katyńskiej za to, że walczyła o prawdę i pamięć - podkreślił Jan Kasprzyk.
Następnie uczestnicy uroczystości udali się na konferencję naukową „Historia żywa - Kresy 1939". Podczas konferencji w Muzeum Katyńskim otwarto wystawę poświęconą Jerzemu Łojkowi, historykowi, który jako pierwszy próbował dociekać prawdy o zbrodni katyńskiej. Wystawa przedstawiała życie i działalność Jerzego Łojka, w tym jego osobiste dokumenty, m.in. legitymację Instytutu Badań Literackich, oraz "Kalendarz historyczny" z osobistymi adnotacjami historyka. Goście muzeum mogli również obejrzeć karty z maszynopisu „Dzieje sprawy Katynia" (w latach PRL książka była jednym z najbardziej popularnych opracowań dot. zbrodni katyńskiej). Pojednanie z narodem rosyjskim może nastąpić dopiero wtedy, gdy jego autorytatywni przedstawiciele dokonają publicznej ekspiacji za zbrodnie w sposób analogiczny do wystąpień przedstawicieli rządu RFN Brandta czy Schmidta w sprawie zbrodni hitlerowskich - napisał w maszynopisie Łojek.
Przywołanie wydarzeń sprzed 77 lat musi skłonić do refleksji nad współczesnością -powiedział do uczestników seminarium p.o. Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, który z rąk dyrektora Muzeum Wojska Polskiego prof. Zbigniewa Wawra otrzymał specjalne wyróżnienie.
Na spotkaniu, Maria Okońska, córka zamordowanego w obozie w Charkowie Karola Hauke - 1 września 1939 roku miała 9 lat - opowiadała zebranym m.in.: Miałam iść do 3 klasy. Rano, przy śniadaniu powiedziano mi, że wybuchła wojna i szkoła jest zamknięta, z czego się bardzo ucieszyłam. Wyszłam na ulicę aby pobiegać, ale zauważyłam, że przechodzący ludzie mieli zasmucone miny. Poczułam, że moja wesołość jest nie na miejscu. Tego dnia ostatni raz widziałam mojego ojca - wspominała córka oficera.
Trzeba podkreślić, iż dzięki gospodarzowi muzeum, dyrektor dr. Ewie Kowalskiej, wszyscy goście czuli się jak „w domu''. Osobiście przyznaję, że takiej atmosfery i ciepła dawno nie doświadczyłem. Dało się słyszeć opinie, które w pełni potwierdzają moje odczucia.
Na koniec dyrektor Ewa Kowalska zaprowadziła gości do sali na terenie Muzeum, w której odbyła się inscenizacja przedstawienia, dzięki któremu młodsze pokolenie odbyło podróż w czasie do 1940 roku.
(Artur Błoński)
